Marysia Janik
Opłacanie składki zdrowotnej gwarantuje bezpłatne korzystanie z usług medycznych, jakie świadczy Narodowy Fundusz Zdrowia. Płacona jest od każdej działalności – bez względu na to, czy ma ona np. formę jednoosobowej firmy, czy spółki. Ile wynosi ona w 2024 r.?
Składka zdrowotna – co warto wiedzieć?
Składka zdrowotna jest obowiązkowa. Od 1 stycznia 2022 r. jej podstawa jest ustalana w zależności od formy opodatkowania, która determinuje również możliwość odliczenia części składki od podatku. W sytuacji, gdy ktoś prowadzi kilka działalności, omawianą składkę musi odprowadzać z każdego z tych tytułów. Dosyć często składka zdrowotna jest mylona ze składką chorobową. Tymczasem są to dwa zupełnie odrębne ubezpieczenia. Różnica jest przede wszystkim taka, że składka chorobowa jest dobrowolna oraz uprawnia do otrzymywania zasiłków chorobowych i macierzyńskich. Przedsiębiorca ma do niej prawo tylko wtedy, kiedy podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W przypadku składki zdrowotnej jest inaczej. Wypada przy tej okazji jeszcze nadmienić, iż przy kalkulowaniu wysokości składki zdrowotnej nie są brane pod uwagę przychody oraz koszty z okresu zawieszenia działalności. Jeśli natomiast chodzi i termin opłacania składki, to są tu dwie opcje:
- do 15. dnia miesiąca – dotyczy osób prawnych, czyli m.in. spółek akcyjnych i z o.o. czy stowarzyszeń,
- do 20. dnia miesiąca – dotyczy osób fizycznych, a więc np. osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą czy spółek cywilnych, partnerskich i jawnych.
Składka zdrowotna a skala podatkowa
Podatnicy rozliczający się w 2024 r. wg skali podatkowej opłacają składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od dochodu uzyskanego w miesiącu poprzednim – nie mniejszą niż 381,78 zł. Kwota ta wzięła się stąd, że wartość składki minimalnej to 9 proc. minimalnego wynagrodzenia, które na pierwszy dzień roku składkowego 2024 r. (1 lutego) wynosi 4 242 zł. Uwaga: przy rozliczaniu się na zasadach ogólnych nie wchodzi w rachubę odliczenie od dochodu składki zdrowotnej.
Składka zdrowotna a podatek liniowy
Podatnicy, którzy rozliczają się z fiskusem na zasadach podatku liniowego, są zobligowani do płacenia składki zdrowotnej w wysokości 4,9 proc. dochodu osiągniętego w poprzednim miesiącu. Ponadto podatek liniowy objęty jest minimalną składką zdrowotną wynoszącą 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. W praktyce oznacza to dokładnie tyle, że składka zdrowotna nie może być niższa niż równowartość 9 proc. minimalnego wynagrodzenia. Przy podatku liniowego składkę zdrowotną można albo odliczyć od podstawy opodatkowania, albo zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodu. Przy odliczeniu obowiązuje jednak limit w kwocie 11 600 zł.
Składka zdrowotna a ryczałt ewidencjonowany
W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym wysokość składki zdrowotnej jest ustalana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce za IV kwartał roku poprzedniego. 22 stycznia 2024 r. GUS ogłosił, że w czwartym kwartale w 2023 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku, wyniosło 7 767,85 zł. Podobnie jak w przypadku skali podatkowej i podatku liniowego kluczowe znaczenie w kontekście wysokości składki zdrowotnej ma wielkość rocznego przychodu. W 2024 r. stawki dla ryczałtowców kształtują się w następujący sposób:
- do 60 000 zł dochodu – 419,46 zł,
- od 60 000 zł do 300 000 zł dochodu – 699,11 zł,
- powyżej 300 000 zł dochodu – 1258,39 zł.
Rozliczanie się ryczałtem daje możliwość pomniejszenia przychód o 50 proc. zapłaconych składek zdrowotnych.
Zryczałtowana składka zdrowotna – nie tylko dla jednoosobowych działalności
W 2024 r. obowiązkiem płacenia składki zdrowotnej objęte są nie tylko właściciele jednoosobowych działalności gospodarczych. Zryczałtowaną – czyli stałą przez cały rok – opłacają też:
- osoby prowadzące jednoosobowe spółki z o.o. – 699,11 zł,
- współwłaściciele spółek komandytowych – 699,11 zł,
- twórcy i artyści (pod warunkiem że nie jest to przedmiot ich działalności) – 699,11 zł,
- osoby współpracujące – 524,33 zł.
Przy trzech pierwszych wymienionych powyżej grup podatników – czyli osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i nieosiągających przychodów z działalności gospodarczej – wysokość składki zdrowotnej obliczana jest poprzez pomnożenie kwoty przeciętnego wynagrodzenia przez 9 proc. Co się zaś tyczy osób współpracujących, to stosowne wyliczenia wyglądają tak: 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia x 9 proc.
Rozliczanie składki zdrowotnej
Przedsiębiorcy opodatkowani skalą podatkową, czyli na zasadach ogólnych, oraz ryczałtem ewidencjonowanym muszą składać rozliczenie roczne, do którego dołącza się niezbędne dokumenty rozliczeniowe. Co prawda wysokość składki wyliczana jest co miesiąc od miesięcznej podstawy wymiaru, ale po zakończeniu roku trzeba dodatkowo ustalić wysokość składki rocznej od rocznej podstawy jej wymiaru. W zależności od tego, czy składka roczna będzie wyższa, czy też niższa od sumy składek opłaconych miesięcznie, przedsiębiorca musi albo wystąpić o zwrot nadpłaty, albo dopłacić powstałą różnicę.
