Mały podatnik w 2024 roku – komu przysługuje ten status?

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku od towarów i usług – zwaną potocznie ustawą o VAT – pewnej grupie podatników przysługuje status małego podatnika. Kluczowe znaczenie ma tutaj wartość sprzedaży wraz z kwotą podatku, która nie może przekroczyć określonej kwoty.

Mały podatnik – jakie ma przywileje na gruncie podatku dochodowego, CIT i VAT?

Jedną z największych korzyści na gruncie podatku VAT wynikających z posiadania statusu małego podatnika jest możliwość rozliczania się z fiskusem metodą kasową. Obowiązek podatkowy powstaje z dniem:

• otrzymania całości lub części zapłaty – jeśli w rachubę wchodzi dokonanie dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
• otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

W praktyce oznacza to dokładnie tyle, że obowiązek podatkowy powstaje dopiero w momencie, kiedy dokonana zostaje zapłata za towar lub usługę, aczkolwiek nie wcześniej niż z dniem otrzymania faktury – o ile oczywiście dany wydatek ma związek z działalnością opodatkowaną.

Co się natomiast tyczy PIT, to mali podatnicy mają prawo wpłacać zaliczki na podatek dochodowy za okresy kwartalne:

• do 20 kwietnia za I kwartał,
• do 20 lipca za II kwartał,
• do 20 października za III kwartał,
• do 20 stycznia za IV kwartał.

Ponadto małym podatnikom przysługuje tzw. jednorazowa amortyzacja w ramach pomocy de minimis. Jednorazowy odpis amortyzacyjny naliczany jest od wartości początkowej środków trwałych zaliczanych do grupy 3–8 Klasyfikacji (z wyjątkiem samochodów osobowych) w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Uwaga: do limitu jednorazowej amortyzacji nie wlicza się jednorazowa amortyzacja niskocennych środków trwałych, których wartość jest niższa niż 10 000 zł.

Przy tej okazji warto również wspomnieć o tym, iż status małego podatnika uprawnia do zastosowania stawki 9 proc. dla podatników podatku CIT. Konieczne jest jednak spełnienie równocześnie dwóch warunków:

• przychody ze sprzedaży za 2023 r. nie przekroczyły 2 000 000 euro brutto, czyli z należnym podatkiem VAT,
• bieżące przychody inne niż z zysków kapitałowych osiągane w 2024 r. nie przekroczą 2 000 000 euro netto, a więc bez należnego VAT.

Spółki, którym przysługuje status małego podatnika CIT, osiągają większe korzyści, niż osoby fizyczne. Poprzez obniżenie stawki podatku CIT małe spółki wyraźnie zmniejszają swoje obciążenia podatkowe, co pozytywnie wpływa na ich płynność finansową. Obniżenie stawki podatku nie wchodzi natomiast w rachubę w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych.

Status małego podatnika oceniany jest zawsze w odniesieniu do jednego roku podatkowego – decydującą rolę odgrywa wartość przychodów z poprzedniego roku podatkowego. Poza tym przepisy stanową o dochodzie brutto, a nie netto. Istotne w omawianym kontekście jest także to, że osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych będą mogły w 2024 r. korzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, jeśli spełnią pewne dotyczące m.in. przychodu z działalności gospodarczej za 2023 r. Nie mógł on przekroczyć 2 mln euro, czyli 9 218 200 zł.

Limity małego podatnika w 2023 i 2024 r.

Od lipca do końca 2023 r. limit małego podatnika wynosił:

• VAT:

– 2 000 000 euro × 4,8272 zł = 9 654 000 zł,

– 45 000 euro × 4,8272 zł = 217 000 zł,

• PIT/CIT:

– 2 000 000 euro × 4,8272 zł = 9 654 000 zł.

W 2024 r. limity podatkowe będą niższe. Od 1 stycznia wynoszą:

• VAT:

– 2 000 000 euro × 4,6091 zł = 9  218 000 zł,

– 45 000 euro × 4,6091 zł = 207 000 zł,

• PIT/CIT:

– 2 000 000 euro × 4,6091 zł = 9 218 000 zł.

Przeliczenia euro na złotówki dokonuje się zgodnie ze średnim kursem NBP, który jest ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z pierwszego dnia roboczego października 2023 r. Uzyskaną wartość dodatkowo zaokrągla się do pełnych tysięcy.

Z powyższego jasno wynika, że w 2024 r. status małego podatnika VAT będzie przysługiwał tym podatnikom, których sprzedaż w 2023 r. nie przekroczyła 9 218 000 zł. Z racji na to, limit został obniżony, ze statusu małego podatnika skorzysta mniej podatników, aniżeli dotychczas. Limit 45 000 euro, czyli 207 000 zł, odnosi się do podatników, którzy:

• prowadzą przedsiębiorstwa maklerskie,
• zarządzają funduszami inwestycyjnymi,
• świadczą usługi o podobnych charakterze, co wymienione powyżej.

Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych w 2024 r.

Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne z wyłącznym udziałem osób fizycznych oraz spółki partnerskie, których przychody za 2023 r. wyniosły minimum 9 218 200 zł, są zobligowane w 2024 r. do prowadzenia ksiąg rachunkowych. W razie nieprzekroczenia wspomnianego limitu istnieje możliwość prowadzenia PKPiR – czyli Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów.