Katarzyna Tadla
Rok 2025 przynosi znaczące zmiany w opodatkowaniu działalności naukowej w Polsce, obejmujące zarówno podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), jak i od osób prawnych (CIT). Zmiany te wynikają z nowelizacji przepisów podatkowych mających na celu uproszczenie rozliczeń, dostosowanie systemu do specyfiki działalności badawczo-rozwojowej oraz harmonizację polskiego prawa z międzynarodowymi standardami. Poniżej przedstawiamy najważniejsze aspekty nowych regulacji wraz z przykładami i szczegółowymi wyjaśnieniami. Sprawdź, co zmieni się w opodatkowaniu działalności naukowej w 2025 r.
Spis treści
ukryj
1. Nowe zasady PIT dla działalności naukowej
Od 1 stycznia 2025 roku wprowadzono możliwość stosowania tzw. kasowej metody ustalania przychodu podatkowego dla wybranych podatników PIT. Metoda ta umożliwia rozliczanie przychodów w momencie faktycznego ich otrzymania, co jest istotne szczególnie dla osób fizycznych prowadzących działalność naukową lub badawczo-rozwojową.
Opodatkowanie działalności naukowej – Przykład: Profesor Kowalski prowadzi jednoosobową działalność naukową i w 2025 roku podpisał umowę o realizację projektu badawczego. Zgodnie z nowymi zasadami, przychód z tej umowy zostanie opodatkowany dopiero po faktycznym wpływie środków na konto, a nie w momencie wystawienia faktury. Ułatwia to zarządzanie płynnością finansową i dostosowuje obowiązki podatkowe do realiów działalności badawczej.
Aby skorzystać z kasowej metody, podatnik nie może przekroczyć limitu przychodów w wysokości 1 miliona euro w poprzednim roku podatkowym. Podstawą prawną w tej kwestii są przepisy art. 14 ust. 1i ustawy o PIT.
2. CIT i obowiązek prowadzenia ksiąg w formie elektronicznej
Od początku 2025 roku podatnicy CIT, w tym instytuty naukowe, uczelnie i inne podmioty prowadzące działalność naukową, zostali zobowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych w formie elektronicznej. Nowością jest obowiązek przesyłania ksiąg w formacie Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK_CIT) do urzędu skarbowego.
Przykład: Instytut Biotechnologii prowadzący działalność badawczą musi dostosować swoje systemy księgowe, aby generować pliki JPK_CIT zgodne z wymogami Ministerstwa Finansów. Nowy obowiązek dotyczy w pierwszej kolejności podmiotów, których przychody w poprzednim roku podatkowym przekroczyły 50 milionów euro.
Podstawę prawną w tej kwestii stanowi art. 9 ust. 1a ustawy o CIT w związku z nowelizacją wprowadzoną ustawą z dnia 16 listopada 2024 r.
3. Globalny podatek minimalny
Jednym z największych wyzwań dla dużych jednostek naukowych prowadzących działalność międzynarodową jest implementacja globalnego podatku minimalnego, który w Polsce zacznie obowiązywać od 2025 roku. Wprowadzono go zgodnie z rekomendacjami OECD, aby przeciwdziałać transferowi zysków do rajów podatkowych.
Przykład: Polska filia międzynarodowej organizacji badawczej, której globalne przychody przekraczają 750 milionów euro rocznie, będzie zobowiązana do uiszczenia minimalnego podatku w wysokości 15%, niezależnie od miejsca osiągania dochodów.
Podstawą prawną tego podatku jest art. 19b ustawy o CIT, wprowadzony ustawą z dnia 10 grudnia 2024 r.
4. Zmiany w podatku od nieruchomości
Nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych wprowadziła nowe definicje budynku i budowli. Jest to istotne dla jednostek naukowych posiadających nieruchomości wykorzystywane w celach badawczych lub edukacyjnych. Od 2025 roku nieruchomości te mogą być objęte wyższymi stawkami podatkowymi.
Przykład: Uniwersytet posiadający laboratoria naukowe w budynkach technicznych w wyniku nowych definicji może zostać zobowiązany do wyższego podatku od nieruchomości, co zwiększy koszty utrzymania.
Nowe przepisy wynikają z ustawy z dnia 20 października 2024 r. o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
5. Ulgi podatkowe dla działalności naukowej
W 2025 roku nadal obowiązują preferencje podatkowe dla podmiotów prowadzących działalność badawczo-rozwojową, w tym ulga B+R i ulga IP Box. Warto jednak zwrócić uwagę na zaostrzenie wymogów dokumentacyjnych dla korzystania z tych ulg.
Przykład: Firma technologiczna prowadząca badania nad nowym materiałem budowlanym może skorzystać z ulgi B+R, odliczając 100% kosztów kwalifikowanych związanych z projektem, pod warunkiem prawidłowego udokumentowania tych kosztów w księgach rachunkowych.
Podstawą prawną w tej kwestii jest art. 18d ustawy o CIT oraz art. 26e ustawy o PIT.
Działalność artystyczna pod lupą fiskusa – zmiany od 2025
Opodatkowanie działalności naukowej – najważniejsze informacje
Opodatkowanie działalności naukowej w 2025 roku zostało zmodyfikowane, aby lepiej odpowiadać na potrzeby podmiotów prowadzących badania i rozwój. Wprowadzenie kasowej metody PIT, elektronicznych ksiąg CIT, globalnego podatku minimalnego i nowych definicji w podatku od nieruchomości znacząco zmienia krajobraz podatkowy dla jednostek naukowych. Jednocześnie ulgi podatkowe, takie jak B+R, wciąż oferują możliwości zmniejszenia obciążeń podatkowych. Nowe regulacje wymagają jednak od podatników odpowiedniego przygotowania oraz znajomości obowiązujących przepisów, aby w pełni korzystać z dostępnych korzyści i unikać potencjalnych sankcji.
