Umowa zlecenie – najważniejsze informacje

Umowa zlecenie jest jedną z rodzajów umów cywilnoprawnych, przewidzianych w przepisach Kodeksu cywilnego. Mimo że w praktyce jest często stosowana jako zamiennik umowy o pracę, różni się szeregiem szczegółów – zwłaszcza w kwestii praw pracowniczych. Zatrudniona na podstawie umowy zlecenie osoba ma do wykonania określone czynności lub cele a do tego przysługuje jej minimalna stawka godzinowa. To jednak znacznie luźniejszy związek między zleceniodawcą i zleceniobiorcą niż ma to miejsce przy umowie o pracę.

Czym jest umowa zlecenie?

Umowa zlecenie polega na zobowiązaniu się zleceniobiorcy do wykonywania określonych czynności na rzecz zleceniodawcy. Czynności muszą być wyraźnie wskazane w umowie, a także ich czas i miejsce wykonywania. Zleceniobiorca deklaruje wykonywanie czynności a przy tym zachowanie należytej staranności. Przedmiotem takiej umowy nie jest jednak osiągniecie celu. To istotne odróżnienie od umowy o dzieło. Zleceniobiorca zobowiązuje się wykonać wszystkie potrzebne czynności do osiągnięcia pożądanego przez zleceniodawcę celu, lecz nie obiecuje, że cel zostanie osiągnięty. Sprawdź też nasz artykuł „Umowa o dzieło – co zawiera, jak napisać, informacje i przykład.”

Umowa zlecenie – niezbędne elementy

By umowa zlecenie była ważna, musi zawierać kilka elementów przewidzianych przez prawo:

1. Wskazanie stron zawierających umowę – w tym dane zarówno zleceniodawcy jak i zleceniobiorcy.
2. Wskazanie przedmiotu umowy – wykaz konkretnych czynności, sposób ich wykonywania, miejsce i czas.
3. Określenie terminów rozpoczęcia i zakończenia obowiązywania umowy zlecenie.
4. Określenie wysokości wynagrodzenia – w tym wypadku należy zaznaczyć, że przy umowie zlecenie istnieje obowiązek zachowania minimalnej stawki godzinowej, a także odprowadzenia szeregu składek na ubezpieczenia społeczne. Wskazany musi być tez termin zapłaty.
5. Nieobowiązkowo – określenie formy zapłaty. Strony mogą umówić się na zapłatę gotówką (w sytuacjach, w których prawo na to pozwala), przelewem bankowym lub w innej formie przewidzianej przez prawo.
6. Nieobowiązkowo – zapis o możliwości przekazania przez zleceniobiorcę wykonywania czynności osobie lub osobom trzecim.
7. Podpisy zleceniodawcy i zleceniobiorcy.

Pisemna forma sporządzenia umowy jest wymagana prawnie. Strony mają pełną swobodę w ustaleniu zakresu czynności, miejsca ich wykonywania, sposobu i czasu.

Odpowiedzialność zleceniobiorcy przy umowie zlecenie

Odpowiedzialność zleceniobiorcy polega na wykonywaniu określonych w umowie czynności. Rozliczany jest nie tylko z samego faktu ich wykonywania, ale także tego, czy dochowuje tzw. należytej staranności. Przykładowo malarz pokojowy, który – w ramach umowy zlecenie – wykonuje malowanie pomieszczenia mieszkalnego nie odpowiada za to, że pokój nie został w pełni pomalowany w określonym w umowie czasie. Rozliczany za to jest za ewentualne ociąganie się w pracy lub wykonywanie w tym czasie nieprzewidzianych w umowie czynności. Innym przykładem jest adwokat. Zobowiązuje się on w ramach umowy zlecenie do wszelkich czynności służących wygraniu sprawy dla klienta (przygotowywanie dokumentacji, wizyty w sądzie, uczestnictwo w rozprawach), ale nie może odpowiadać za ostateczny werdykt sędziego. Innymi słowy – przy umowie zlecenie, zleceniobiorca odpowiada za działanie, nie zaś za efekt.

Czy przy umowie zlecenie trzeba pracować osobiście?

Jeśli postanowienia umowy zlecenie na to pozwalają, zleceniobiorca może przekazać swoje obowiązki osobie trzeciej. W obiegu prawnym staje się wtedy pośrednikiem między rzeczywistym wykonawcą czynności a zleceniodawcą. Odpowiedzialność za niewywiązywanie się z postanowień umowy zlecenie spoczywa zarówno na zleceniodawcy jak i osobie trzeciej.

Odpowiedzialność zleceniodawcy przy tej formie zatrudnienia

Zobowiązania zleceniodawcy wobec zleceniobiorcy są okrojone w stosunku do tych, które ma pracodawca wobec etatowca. Zleceniobiorca nie ma prawa do urlopu ani wypłaty za okres chorobowy, o ile umowa zlecenie o tym nie stanowi. Umowę zlecenie można też stosunkowo łatwo wypowiedzieć przez zleceniodawcę. To, o co jednak zleceniodawca musi zadbać, niezależnie od formy umowy, to gwarancja higienicznych i bezpiecznych warunków pracy. Tego nie musi określać umowa, gdyż jest to wynik innych przepisów prawa.

Umowa zlecenie a stawka godzinowa

Od 2017 r. przy umowie zlecenie zleceniodawca zobowiązany jest zapłacić zleceniobiorcy minimalną stawkę godzinową za pracę. Stawka ta jest waloryzowana i wynika z wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. W 2022 r. wynosi ona 19,7 zł brutto. Oprócz tego zleceniodawca ma obowiązek ewidencjonować czas pracy zleceniobiorcy. Ewidencja musi być prowadzona w takiej formie by była możliwa do skontrolowana przez ZUS, organy skarbowe i inspekcję pracy. W praktyce to na ogół wykazanie ilości przepracowanych godzin w rachunku. Przestrzeganie minimalnej stawki godzinowej jest obligatoryjne. Prawo nie pozwala by tę kwotę pomniejszyć, zrzec się jej lub przekazać osobie trzeciej.

Co ważne – w przypadku wykonywania czynności zawartych w umowie przez podwykonawcę, jej także przysługuje zapłata przynajmniej w wysokości minimalnej stawki godzinowej.

Termin wypłaty wynagrodzenia

Oprócz gwarancji wypłacania minimalnej stawki godzinowej, zleceniodawca musi też dokonywać przynajmniej comiesięcznych wypłat. Ideą stojącą we wprowadzaniu tej i innych regulacji była kwestia rzekomego nadużywania przez pracodawców umowy zlecenie w celu pominięcia kosztów pracy, które przewidziane są w umowie o pracę.

Umowa zlecenie a składki na ubezpieczenie

Przy umowie zlecenie zleceniodawca musi zgłosić zleceniobiorcę do wszystkich obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Ma na to 7 dni od momentu rozpoczęcia umowy. Opłaca też za niego składki na ubezpieczenie:

• emerytalne,
• rentowe,
• chorobowe (dobrowolne).

Zleceniodawca może być zwolniony z opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, jeśli zleceniobiorca ma inne tytuły do ubezpieczenia i ich kwota wynosi przynajmniej minimalne krajowe wynagrodzenie. W tej jednak sytuacji zleceniodawca musi opłacać składkę zdrowotną.

Składki a własny pracownik i osoba do 26 roku życia

Jeśli umowa zlecenie jest zawierana z własnym pracownikiem (zatrudnionym na umowę o pracę) wtedy zleceniodawca musi opłacać wszystkie składki. Jeśli zleceniobiorca nie ma ukończonych 26 lat, jest uczniem lub studentem, nie istnieje wtedy obowiązek zgłaszania go do ZUS.

Wypowiedzenie umowy zlecenie

Stosunek pracy przy takiej formie zatrudnienia jest bardzo luźny. Umowa może zostać wypowiedziana w każdym momencie jej trwania przez każdą ze stron. Zleceniodawcę nie obowiązuje też właściwy dla umowy o pracę termin wypowiedzenia, chyba że strony określiły go w umowie zlecenie.

Umowa zlecenie – plik do pobrania w formacie PDF

Poniżej znajdziesz obraz umowy, którą możesz pobrać:

Zachęcamy również do sprawdzenia naszego programu do wystawiania faktur – Faktura VAT 2022 – więcej informacji na temat programu znajdziesz na naszej stronie: program do faktur. Możesz tez pobrać wersję demo programu. Wersja demo działa przez okres 31 dni.