Obowiązkowy split payment – ważne zmiany od 1 listopada

Od 1 listopada 2019 roku zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca obowiązkowy split payment. Obejmie on dostawy towarów oraz świadczenie usług zawartych w załączniku nr 15 ustawy o VAT między podatnikami (B2B). Chodzi przede wszystkim o transakcje, które do tej pory objęte były odwrotnym obciążeniem.

Mechanizm działania split payment

Mechanizm split payment dotyczy nabywców dysponujących fakturą z wykazaną kwotą podatku. Przepisy obowiązują jedynie w ramach relacji B2B, a więc pomiędzy firmami, natomiast nie znajdują one zastosowania w kontaktach B2C, a więc między firmą i osobą prywatną. W razie zastosowania mechanizmu, konsekwencje jego działania obejmują już obie strony transakcji. Wykorzystanie podzielonej płatności sprowadza się w praktyce do dokonania płatności za zobowiązania na dwa rachunki bankowe. Wartość netto takiego zakupu przekazywana jest dostawcy, na jego rachunek bankowy (lub w inny sposób). Z kolei wartość podatku VAT płatność dokonywana jest na specjalny rachunek VAT dostawcy. 

W jakich sytuacjach stosowane są przepisy przejściowe?

Mechanizm split payment został wprowadzony jako odpowiedź na niedoskonałości odwróconego obciążenia oraz odpowiedzialności solidarnej. Właśnie odwrócony VAT często przynosił odwrotne skutki od zamierzonej eliminacji oszustw podatkowych. W celu skuteczniejszego uszczelnienia systemu zaczęto korzystać z modelu split payment. W jego ramach dochodzi do podziału kwoty brutto na dwa strumienie, aby efektywniej zapobiegać wyłudzaniu VAT przez nieuczciwych przedsiębiorców.

Od 1 listopada 2019 roku nowe przepisy są stosowane wobec wszelkich transakcji dotyczących usług i towarów zawartych w załączniku nr 15 (pobierzesz go TUTAJ), które miały miejsce od 1 listopada 2019 roku. Przepisy przejściowe zostały wskazane w art. 10 ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 9 sierpnia 2019 roku oraz kilku innych ustaw zawierających nowelizacje ustawy o VAT, które jasno określają sytuacje, w której zamiast split payment nadal stosuje się odwrotne obciążenie zgodnie z przepisami obowiązującymi sprzed 1 listopada. Podatnik nadal zamiast wpisywać na fakturze „mechanizm podzielonej płatności” powinien wpisać „odwrotne obciążenie”, jeśli:

• przed 1 listopada 2019 r. podatnik dokonał dostawy towarów lub świadczenia usług, wymienionych w załączniku nr 11 lub załączniku nr 14 do ustawy o VAT, dla których
• obowiązek podatkowy powstał lub faktura została wystawiona po 31 października 2019 r. ale sprzedaż i wykonanie usługi zostało dokonane przed 1 listopada;
• po 31 października 2019 r. podatnik sprzedał towar lub wykonał usługę wymienioną w załączniku nr 11 lub 14 do ustawy, dla których faktura została wystawiona przed 1 listopada 2019 r.

Które podmioty dotknie obowiązkowy split payment?

Ten obowiązek wystąpi jedynie, jeżeli zostały łącznie spełniony cztery warunki. Sama transakcja oraz data wystawienia faktury musi przypaść po 31 października 2019 roku. Wartość brutto transakcji musi przekroczyć 15 tys. zł i przynajmniej jedna pozycja znajdująca się na fakturze, musi być wymieniona w załączniku nr 15 stanowiącym część znowelizowanej ustawy o VAT. Zarówno odbiorca, jak i sprzedawca muszą być podatnikami. Transakcja musi mieć charakter B2B, niezależnie od tego, czy dany podmiot jest czynnym, czy też zwolnionym podatnikiem VAT. Obowiązkowy split payment nie jest stosowany, jeżeli doszło do rozliczenia w formie kompensaty. W związku w wejście w życie tej ustawy konieczne będzie posiadanie firmowego rachunku bankowego. Wynika to z faktu, że rachunku VAT nie otwiera się dla prywatnych rachunków bankowych typu ROR. Co więcej, brakuje również możliwości używania komunikatu przelewu do zastosowania split payment.

Obowiązkowy split payment a faktura

Obowiązkiem przedsiębiorcy od 1 listopada będzie nieco inna zasada wystawiania faktur oraz przyjmowania należności w ramach mechanizmu podzielonej płatności. Faktura dotycząca transakcji objętych MPP będzie musiała zawierać oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”. Trzeba jednak pamiętać, że obowiązek ten będzie dotyczył jedynie faktur, w których wartość brutto przekracza 15 tys. zł.

Jak wygląda rozliczenie po stronie sprzedawcy i nabywcy?

Jeżeli sprzedaż spełnia łącznie wszystkie cztery warunki, przedsiębiorca ma obowiązek dodać adnotację o treści „mechanizm podzielonej płatności” na wystawianej fakturze. W przypadku braku takiego oznaczenia możliwe jest skorygowanie takiej faktury sprzedaży przy użyciu faktury korygującej zaniedbanie merytoryczne lub dane formalne. Nabywca również może poprawić błędną fakturę, jeżeli użyje noty korygującej. Sprzedawca musi zadbać o spełnienie tego wymogu, aby efektywnie uniknąć wszelkich niepożądanych konsekwencji. Gdy nabywca otrzyma fakturę z właściwą adnotacją dotyczącą mechanizmu podzielonej płatności, musi uregulować powstała należność za modelu split payment. Ten obowiązek dotyczy jedynie kwoty należności z tytułu nabywca usług albo towarów określonych w załączniku nr 15.

Możliwe konsekwencje niezastosowania obowiązkowego mechanizmu podziału płatności

Na sprzedawcę, który wystawił fakturę bez właściwej adnotacji, może zostać nałożona sankcja podatkowa w wysokości 30% kwoty podatku zawartej w danej fakturze. Aby tego uniknąć, konieczne będzie uregulowanie należności za pomocą komunikatu podzielonej płatności. Oprócz tego należy powiadomić nabywcę o zaistniałym zaniedbaniu w taki sposób, aby mógł on uregulować płatność w mechanizmie podzielonej płatności (MPP). Takie sankcje mogą również spaść na nabywcę, jeśli nie użyje wykona płatności przy użyciu MPP.