Katarzyna Tadla
Rozliczanie umów cywilnoprawnych w Polsce zmienia się wraz z nowymi regulacjami prawnymi wprowadzanymi w 2025 roku. Umowy zlecenia i umowy o dzieło odgrywają ważną rolę na rynku pracy, a ich prawidłowe rozliczanie jest kluczowe dla zgodności z przepisami. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące tych umów oraz praktyczne wskazówki dla pracodawców.
Co to są umowy cywilnoprawne?
Umowy cywilnoprawne obejmują:
- Umowę zlecenia (uregulowaną w art. 734–751 Kodeksu cywilnego) – oparta na wykonywaniu czynności na rzecz zleceniodawcy.
- Umowę o dzieło (art. 627–646 Kodeksu cywilnego) – dotyczy realizacji konkretnego rezultatu, np. wykonania projektu lub naprawy.
Umowy te różnią się od umowy o pracę i nie podlegają w pełni Kodeksowi pracy, ale mają swoje szczególne zasady opodatkowania i oskładkowania.
Nowe przepisy w 2025 roku dotyczące umów cywilnoprawnych
Od 2025 roku planowane jest wprowadzenie pełnego oskładkowania umów cywilnoprawnych. Zmiana ta obejmie:
- Składki na ZUS – W przypadku umów zlecenia każda taka umowa ma być objęta pełnymi składkami na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe) i zdrowotne.
- Wyjątki – Umowy zawierane z uczniami szkół ponadpodstawowych i studentami do 26. roku życia pozostaną zwolnione z obowiązku oskładkowania (art. 6 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Przykład:
- Przed 2025 rokiem: Osoba pracująca na umowę zlecenie, która osiągała przychód z kilku umów, odprowadzała składki tylko od jednej, głównej umowy.
- Po zmianach w 2025 roku: Każda umowa zlecenie będzie oskładkowana, co zwiększy koszt zatrudnienia dla pracodawcy.
Minimalna stawka godzinowa w 2025 roku
Minimalna stawka godzinowa dla umów zlecenia i umów o świadczenie usług wzrośnie w 2025 roku i wyniesie 30,50 zł brutto co oznacza, że Pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia wynagrodzenia nie niższego niż ta kwota.
Jak prawidłowo rozliczać umowy cywilnoprawne w 2025 roku?
- Składki ZUS:
- Umowa zlecenia: Odprowadzenie składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne jest obowiązkowe. Wyjątkiem są studenci i uczniowie do 26. roku życia.
- Umowa o dzieło: Nadal nie będzie podlegała oskładkowaniu, ale konieczne jest jej zgłoszenie do ZUS (zgodnie z art. 36 ust. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
- Podatek dochodowy:
- Umowy cywilnoprawne są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) według zasad ogólnych lub ryczałtowych.
- Ewidencja czasu pracy:
- W przypadku umowy zlecenia pracodawca musi prowadzić ewidencję godzin pracy (art. 8a ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę).
Rozliczanie umów – Przykłady rozliczeń w 2025 roku
Przykład 1: Umowa zlecenie z pełnymi składkami ZUS
- Przychód brutto: 3000 zł
- Składki na ZUS: 14,71% (441,30 zł)
- Składka zdrowotna: 9% (270 zł)
- Podatek dochodowy: 12% (258,84 zł po odliczeniach)
- Wynagrodzenie netto: 2029,86 zł
Przykład 2: Umowa o dzieło
- Przychód brutto: 4000 zł
- Koszty uzyskania przychodu (50%): 2000 zł
- Podstawa opodatkowania: 2000 zł
- Podatek dochodowy: 12% (240 zł)
- Wynagrodzenie netto: 3760 zł
Rozliczanie umów – Najczęściej zadawane pytania
Czy oskładkowanie umów zlecenia obejmie wszystkie umowy?
Tak, z wyjątkiem umów z uczniami i studentami do 26. roku życia.
Czy zmiany dotyczą również umów o dzieło?
Nie, ale umowy te muszą być zgłaszane do ZUS.
Czy wzrost minimalnej stawki godzinowej dotyczy umów o dzieło?
Nie, minimalna stawka godzinowa obowiązuje wyłącznie w przypadku umów zlecenia i umów o świadczenie usług.
Rozliczanie umów w 2025 r. – Podsumowanie
W 2025 roku zmiany w przepisach dotyczących umów cywilnoprawnych wpłyną na sposób ich rozliczania. Pełne oskładkowanie umów zlecenia zwiększy koszty dla pracodawców, ale także zapewni pracownikom większe bezpieczeństwo socjalne. Pracodawcy powinni przygotować się na nowe obowiązki, prowadzić dokładną ewidencję godzin pracy i dostosować budżety na wynagrodzenia.
Dla pewności w rozliczeniach zaleca się skonsultowanie z doradcą podatkowym lub prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy.
