Katarzyna Tadla
W nadchodzących latach polski rynek pracy czekają istotne zmiany w zakresie naliczania stażu pracy. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt nowelizacji Kodeksu pracy, w którym uzwględniono staż pracy 2025. , który ma na celu uwzględnienie w stażu pracy różnych form aktywności zawodowej, dotychczas niebranych pod uwagę. Choć zmiany te miały pierwotnie obowiązywać od 2025 roku, obecnie planowane jest ich wprowadzenie od 1 stycznia 2026 roku.
Nowe zasady naliczania stażu pracy
Zgodnie z projektowanymi przepisami, do stażu pracy będą wliczane m.in.:
- Okresy wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej lub innej umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.
- Okresy prowadzenia działalności pozarolniczej, w tym indywidualnej działalności gospodarczej.
- Pełnienie mandatu posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora.
- Wykonywanie odpłatnej pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania.
- Pełnienie czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.
- Okresy członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych.
Dodatkowo, do stażu pracy będą zaliczane niektóre okresy niepodlegania ubezpieczeniom społecznym, które wiążą się z wykonywaniem pracy lub działalności stanowiącej tytuł do tych ubezpieczeń, np. praca na podstawie umowy o świadczenie usług przez uczniów szkół ponadpodstawowych lub studentów do ukończenia 26. roku życia.
Potwierdzanie okresów do stażu pracy
Aby okresy te mogły zostać wliczone do stażu pracy, konieczne będzie uzyskanie zaświadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Zaświadczenie to będzie potwierdzać podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułów wymienionych w nowych przepisach lub niepodleganie tym ubezpieczeniom w przypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych. W sytuacji, gdy dana osoba nie podlegała ubezpieczeniom społecznym, ZUS przeprowadzi postępowanie wyjaśniające, w którym ciężar dowodu będzie spoczywał na zainteresowanym.
- Planowany termin wejścia w życie zmian
Początkowo planowano, że nowe zasady naliczania stażu pracy wejdą w życie w 2025 roku. Jednakże, aby zapewnić pracodawcom i pracownikom odpowiedni czas na dostosowanie się do nowych przepisów, termin ten przesunięto na 1 stycznia 2026 roku. Dłuższe vacatio legis ma umożliwić pracodawcom ustalenie stażu pracy poszczególnych pracowników w świetle nowych przepisów oraz dokonanie ewentualnych zmian w przepisach zakładowych.
Korzyści wynikające ze zmian
Nowe zasady naliczania stażu pracy mają na celu wyrównanie nierówności na rynku pracy poprzez uwzględnienie różnorodnych form aktywności zawodowej. Dzięki temu pracownicy, którzy wcześniej byli zatrudnieni na podstawie umów cywilnoprawnych lub prowadzili własną działalność gospodarczą, będą mogli wliczyć te okresy do stażu pracy. Przełoży się to na szybsze nabycie uprawnień pracowniczych, takich jak dłuższy urlop wypoczynkowy, dodatki stażowe czy nagrody jubileuszowe.
Choć zmiany w naliczaniu stażu pracy miały obowiązywać od 2025 roku planowane jest ich wprowadzenie od 1 stycznia 2026 roku. Nowe przepisy mają na celu uwzględnienie w stażu pracy różnorodnych form aktywności zawodowej. To przyczyni się do wyrównania nierówności na rynku pracy i zapewnienia pracownikom szerszych uprawnień.
