Sylwia Łysak
Działalność nierejestrowana to świetny sposób na przetestowanie pomysłu na biznes bez konieczności rejestracji firmy w CEIDG, czy opłacania składek ZUS. Rozwiązanie to można polecić wszystkim, którzy obawiają się formalności i kosztów związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W działalności nieewidencjonowanej opłaca się jedynie podatek dochodowy i VAT (ten drugi tylko w niektórych przypadkach). Co to jest działalność nierejestrowana, jakie usługi można w ramach niej rozliczać i do jakiej kwoty? Sprawdź w poradniku działalność nierejestrowana 2024.
Co to jest działalność nierejestrowana?
Działalność nierejestrowana jest rozwiązaniem prawnym, które powstało celem obniżenia progu wejścia na rynek przedsiębiorców. Umożliwia rozliczanie się z kontrahentami tak, jak firma, ale bez konieczności jej formalnej rejestracji, a co za tym idzie, składania deklaracji urzędowych, czy opłacania składek ZUS. Od uzyskanych z tytułu działalności nieewidencjonowanej dochodów odprowadza się jedynie podatek PIT, rozliczany w specjalnie przygotowanej do tego celu sekcji w zeznaniu rocznym. Konieczne jest też płacenie podatku VAT, jeśli specyfika prowadzonej działalności wymaga stania się jego aktywnym płatnikiem.
Działalność nieewidencjonowana – faktura czy rachunek?
Z uwag na powyższe, z działalności nierejestrowanej można wystawiać zarówno faktury, jak i rachunki – w zależności od tego, który typ dokumentu będzie bardziej odpowiedni
Kto może prowadzić taką działalność?
Działalność nieewidencjonowana to rozwiązanie dostępne tylko dla z góry określonej grupy. Mogą ją prowadzić jedynie osoby, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie posiadały aktywnej działalności gospodarczej i nie były wspólnikami w spółkach cywilnych i kapitałowych. Firma bez rejestracji jest jednak opcją dla osób, które są równolegle zatrudnione np. w oparciu o Umowę o pracę, czy cywilnoprawną – pod warunkiem, że tytuły uzyskiwanych przez nie w ramach tych umów dochodów, nie pokrywają się z tymi, które będą uzyskiwane z działalności nierejestrowanej. Poniżej rozwiewamy dodatkowe wątpliwości dotyczące możliwości skorzystania z tego rozwiązania.
Działalność nierejestrowana a zawieszenie firmy
Czy można prowadzić działalność nieewidencjonowaną, gdy ma się zawieszoną firmę? Odpowiedź brzmi – i tak, i nie. Jeśli zarejestrowana firma ma status zawieszonej przez minimum 60 ostatnich miesięcy, jej właściciel może rozliczać się w ramach działalności nierejestrowanej. Jeżeli zaś zawieszenie nastąpiło w ciągu ostatnich 5 lat, z opcji tej skorzystać niestety nie może.
Inne ograniczenia w prowadzeniu działalności bez rejestracji
Działalność nieewidencjonowaną mogą rozliczać jedynie osoby dorosłe zamieszkałe w Polsce, które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych. Z rozliczenia w tej formie nie może więc skorzystać np. nastolatek, który chce wystawić rachunek za usługi sprzątania pobliskiego biura. Działalność bez rejestracji firmy może być też prowadzona tylko w obszarach, które nie wymagają uzyskania licencji lub koncesji.
Limit przychodów w działalności nieewidencjonowanej
Działalność nieewidencjonowaną można prowadzić aż do momentu, w którym przekroczy się miesięczny limit przychodów, który jest dla niej przewidziany. Limit ten wynosi 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Gdy suma dochodów z taki działalności przekroczy wskazany limit, należy dopełnić obowiązek rejestracji firmy w CEIDG lub KRS w ciągu 7 dni. W 2023 roku limit przychodów z działalności nieewidencjonowanej wynosi 2700 zł.
Wątpliwości dotyczące limitu przychodów z działalności nieewidencjonowanej rozwiewamy w komplementarnym artykule Działalność nierejestrowana limit – pytania i odpowiedzi.
Działalność nierejestrowana – jakie usługi?
W ramach działalności nierejestrowanej można świadczyć właściwie wszystkie usługi na małą skalę, o ile nie wymagają uzyskania pozwolenia, licencji, lub koncesji. Warto natomiast zaznaczyć, że instytucje udzielające różnego typu zezwoleń i licencji (takie jak np. Sanepid), traktują osoby prowadzące taką działalność na równi z przedsiębiorcami. Wymagają więc od nich dopełnienia tych samych obowiązków, jakie dotyczą osób prowadzących firmy.
Działalność nierejestrowana polecana jest przede wszystkim osobom świadczącym usługi osobiście. Będą to między innymi:
- opiekunki do dzieci i osób starszych;
- korepetytorzy i trenerzy sportowi;
- przewodnicy wycieczek i rezydenci wakacyjni;
- graficy, specjaliści ds. projektowania stron internetowych, programiści;
- sprzedawcy i przedstawiciele handlowi;
- kosmetyczki, manicurzystki, fryzjerzy, terapeuci.
Jest to świetne rozwiązanie niezależnie od tego, czy chce się przygotować do prowadzenia biznesu z prawdziwego zdarzenia, czy też tylko legalnie dorobić do pensji.
Jak założyć działalność nierejestrowaną?
Działalność nierejestrowana, jak wskazuje jej nazwa, nie wymaga rejestracji w CEIDG, ani KRS, czy uzyskiwania numerów typu NIP, czy REGON. Osoba, która chce skorzystać z tej opcji, nie musi więc dopełniać żadnych formalności – chyba, że wymaga tego specyfika działalności, którą będzie prowadziła. Kiedy może się to zdarzyć? Może tak się stać np., gdy w ramach działalności nieewidencjonowanej będą świadczone usługi:
- gastronomiczne, wymagające uzyskania zezwolenia Sanepidu;
- z zakresu dystrybucji towarów, których sprzedaż powinna być rejestrowana przy pomocy kasy fiskalnej online;
- wymagające rejestracji jako czynny podatnik VAT i odprowadzania tego podatku.
Uzyskanie zgody Sanepidu, instalacja kasy fiskalnej czy rejestracja w VAT to formalności, których należy dopełnić niezależnie od tego, czy posiada się firmę, czy nie. O wspomniane aspekty należy więc zadbać nawet, jeśli nie planuje się rejestracji działalności gospodarczej w CEIDG.
Jak rozliczać działalność nierejestrowaną?
Jak rozliczać działalność nierejestrowaną? Dobra wiadomość jest taka, że nie trzeba prowadzić pełnej, ani nawet uproszczonej księgowości. Wystarczy rejestrować we własnym zakresie sprzedaż, co można robić nawet w formie papierowej, np. w zwykłym zeszycie. O sumie dochodów uzyskanych z tego tytułu informuje się w rocznym zeznaniu podatkowym w sekcji działalność nierejestrowana. Wtedy też należy rozliczyć podatek dochodowy PIT.
O opodatkowaniu działalności nieewidencjonowanej piszemy więcej w komplementarnym artykule.
