Działalność nierejestrowana podatek VAT i pit – co warto wiedzieć? 

Prowadząc działalność nierejestrowaną, w każdym miesiącu można zarobić do 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. Do momentu przekroczenia tej kwoty, nie trzeba rejestrować firmy, ani zgłaszać się do ZUS i opłacać składek. Jedyne, co należy rozliczyć, to podatek dochodowy PIT, którym objęta jest każda działalność nierejestrowana. Podatek VAT – czy trzeba go odprowadzać? Jak obliczyć podatek od działalności nierejestrowanej? Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące opodatkowania działalności nieewidencjonowanej podajemy w treści artykułu. 

Działalność nieewidencjonowana – obowiązki 

Fakt, że działalność nierejestrowana nie wymaga opłacania składek ZUS, nie oznacza, że osoba, która ją prowadzi, nie musi dopełniać żadnych obowiązków względem państwa. Gdy posiada się działalność nieewidencjonowaną należy: 

• prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży, a także, jeśli występują, kosztów; 
• archiwizować dokumentację, np. rachunki wystawiane klientom i faktury kosztowe; 
• rozliczać się z podatku dochodowego PIT w zeznaniach rocznych. 

Działalność nierejestrowana – podatek pit 

Dochody z działalności nierejestrowanej opodatkowane są na zasadach ogólnych. Oznacza to, że mają do nich odniesienie przepisy dotyczące skali podatkowej.

• Gdy roczne dochody z działalności nierejestrowanej i innych źródeł nie przekraczają kwoty wolnej od podatku, czyli 30 000 zł – podatek PIT jest zerowy, jednak należy złożyć zeznanie roczne;
• Dla rocznych przychodów do kwoty 120 tysięcy złotych – stawka PIT wynosi 12%, ale sam podatek obniża się o tzw. kwotę zmniejszającą podatek, która stanowi 12% kwoty wolnej od podatku (3600 zł).

W skali podatkowej istnieją dwa progi. Gdy osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną uzyskuje równolegle dochody z innych źródeł, np. najmu, może przekroczyć drugi próg podatkowy. W takim przypadku, stawka podatku dochodowego PIT, jaka będzie ją obowiązywała, to 10 800 zł powiększone o 32% nadwyżki ponad 120 000 zł.

Jak obliczyć podatek od działalności nierejestrowanej? 

Dochód do opodatkowania wykazuje się w formularzu PIT-36 w sekcji nr. 9 Działalność nierejestrowana. Trzeba podać tam roczną sumę przychodów z tego tytułu oraz poniesionych celem jego uzyskania kosztów. W przypadku korzystania z programu do wysyłki deklaracji PIT, dochód, od którego należy odprowadzić podatek, a także sama kwota należnego podatku, naliczą się same.

Warto jednak wiedzieć, jak obliczyć podatek od działalności nierejestrowanej jeszcze zanim rozpocznie się wypełnianie formularza PIT-36. W tym celu, wystarczy odjąć od kwoty przychodu poniesione i planowane do wykazania koszty, oraz pomnożyć je przez 0.12*. Od tej sumy należy odjąć jeszcze kwotę zmniejszającą podatek, która w 2023 roku wynosi 3600 zł. Takie proste działanie pozwoli na szybkie wyliczenie wysokości podatku z działalności nierejestrowanej.  

_{*Przykład ma zastosowanie tylko w przypadku, gdy osoba prowadząca działalność nieewidencjonowaną nie przekracza drugiego progu podatkowego.} 

Kiedy zapłacić podatek? 

W działalności nierejestrowanej nie jest konieczne comiesięczne odprowadzanie zaliczek na podatek dochodowy. Podatek należy zatem uregulować dopiero przy składaniu zeznania PIT-36 za rok. Najpóźniej można go zapłacić w ostatnim dniu przewidzianym na składanie deklaracji rocznych. Jeśli robi się to przy pomocy usługi e-PIT, można skorzystać z wbudowanej bramki płatności, co jest bardzo wygodnym rozwiązaniem. Oczywiście zapłatę można też wykonać gotówką w kasie Urzędu Skarbowego. 

Działalność nierejestrowana a VAT 

Dochody z działalności nierejestrowanej mogą podlegać opodatkowaniu VAT. To, czy osoba prowadząca firmę w takiej formie będzie musiała go płacić, czy nie, zależy od tego, czym będzie się zajmowała. Warto zatem sprawdzić tę kwestię, ponieważ zwolnieniu z VAT nie podlegają:

• usługi prawnicze, jubilerskie, windykacyjne i factoringu;
• dostawy:
  • towarów akcyzowych (np. alkohol) z wyjątkiem wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych i innych wymienionych w regulacjach;
  • nowych środków transportu, a także części do samochodów i motocykli;
  • terenów budowlanych
• sprzedaż na odległość bez fizycznego udziału stron:
  • preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1);
  • komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26),
  • urządzeń elektrycznych (PKWiU 27) oraz maszyn gdzie indziej nieklasyfikowanych (PKWiU 28);

Prowadząc działalność nierejestrowaną w jednym z powyższych obszarów, nie można skorzystać ze zwolnienia z tego podatku i należy zostać jego płatnikiem. W pozostałych przypadkach, zakładając, że nie przekroczy się przewidzianego dla działalności nieewidencjonowanej limitu dochodów, dochody powinny podlega zwolnieniu z VAT zgodnie z art. 113 Ustawy o VAT. Mówi on, że z podatku VAT zwolnieni są podatnicy, których roczny dochód nie przekracza 200 000 zł, a przypadku działalności nierejestrowanej będzie on oczywiście niższy.

Jak już jednak wspomnieliśmy, nic nie stoi na przeszkodzie ku temu, by w działalności nierejestrowanej być VATowcem i wystawiać faktury VAT. Jeśli chce się dobrowolnie wejść w VAT prowadząc działalność nierejestrowaną, należy więc pomyśleć o zaopatrzeniu się w program do fakturowania. Tym bardziej, że już niedługo wszystkie faktury, także osób podlegających zwolnieniu z VAT, będą musiały być wystawiane i wysyłane przez KSeF.