Katarzyna Tadla
W Polsce coraz więcej osób decyduje się na łączenie pracy na etacie z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej. To rozwiązanie pozwala na większą elastyczność zawodową, ale wiąże się również z koniecznością rozważenia różnych aspektów prawno-finansowych, w tym obowiązków wobec ZUS. Kluczowym zagadnieniem dla takich osób jest dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, które daje możliwość korzystania ze świadczeń w razie niezdolności do pracy, np. w wyniku choroby. Sprawdźmy, jak działa to ubezpieczenie i jakie warunki trzeba spełnić, aby móc z niego skorzystać.
Etat i działalność gospodarcza – podstawowe zasady
Zatrudnienie na etacie oznacza, że pracownik automatycznie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz chorobowemu. Pracodawca odprowadza za niego odpowiednie składki do ZUS. Natomiast w przypadku działalności gospodarczej, sytuacja jest bardziej złożona, ponieważ nie wszystkie ubezpieczenia są obowiązkowe.
Główna zasada jest taka, że jeśli dochód z umowy o pracę wynosi co najmniej tyle, ile płaca minimalna, przedsiębiorca musi opłacać składkę zdrowotną z tytułu działalności gospodarczej, ale składki społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe) są dobrowolne.
Obecnie (w 2024 roku) płaca minimalna wynosi 4300 zł brutto. Jeśli dochód z etatu jest niższy niż ta kwota, przedsiębiorca musi opłacać pełne składki z działalności gospodarczej, w tym składki na ubezpieczenie chorobowe.
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – kto może przystąpić?
Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe dla osób prowadzących działalność gospodarczą pozwala na uzyskanie zasiłku chorobowego w przypadku niezdolności do pracy. Aby móc skorzystać z tej formy zabezpieczenia, przedsiębiorca musi spełnić kilka warunków:
- Zgłoszenie do ZUS: Aby przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, należy zgłosić ten fakt do ZUS, wypełniając formularz ZUS ZUA przy rejestracji działalności lub formularz ZUS ZZA w przypadku już działającej firmy.
- Opłacanie składek na bieżąco: Regularne i terminowe opłacanie składek jest warunkiem koniecznym do utrzymania prawa do świadczeń chorobowych. Nieterminowe płatności mogą skutkować utratą ubezpieczenia chorobowego i prawa do zasiłku.
- Okres karencji: Aby przedsiębiorca mógł otrzymać zasiłek chorobowy, musi minąć 90 dni nieprzerwanego opłacania składki chorobowej. Dopiero po tym okresie możliwe jest skorzystanie z świadczeń chorobowych. Wyjątkiem są zasiłki macierzyńskie i opiekuńcze, które nie wymagają okresu wyczekiwania.
Korzyści z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
Decydując się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, przedsiębiorca zyskuje pewne zabezpieczenie finansowe w sytuacjach, które uniemożliwiają prowadzenie działalności. Oto najważniejsze korzyści:
- Zasiłek chorobowy: Jeśli przedsiębiorca stanie się niezdolny do pracy z powodu choroby, będzie mógł otrzymać zasiłek chorobowy, pod warunkiem że regularnie opłacał składki i minął okres 90 dni opłacania ubezpieczenia.
- Zasiłek macierzyński: Osoby, które decydują się na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe, mają również prawo do zasiłku macierzyńskiego po narodzinach dziecka. To ważna kwestia dla kobiet prowadzących działalność gospodarczą, które planują macierzyństwo.
- Świadczenia opiekuńcze: W przypadku konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym członkiem rodziny, przedsiębiorcy mogą również liczyć na zasiłek opiekuńczy.
Co w przypadku choroby?
Prowadząc działalność gospodarczą i jednocześnie pracując na etacie, trzeba pamiętać o kilku ważnych kwestiach. Przede wszystkim, jeśli przedsiębiorca zdecyduje się na pobieranie zasiłku chorobowego, nie może jednocześnie prowadzić firmy. Prowadzenie działalności w trakcie pobierania zasiłku chorobowego jest niezgodne z przepisami i może prowadzić do konieczności zwrotu świadczenia. W takim przypadku przedsiębiorca ma dwie opcje:
- Zawieszenie działalności na czas zwolnienia lekarskiego. Jest to formalne zawieszenie funkcjonowania firmy, co uniemożliwia dalsze jej prowadzenie.
- Przekazanie firmy innej osobie do tymczasowego zarządzania. Możliwe jest udzielenie pełnomocnictwa innej osobie, która będzie zarządzała firmą w trakcie zwolnienia lekarskiego.
Ubezpieczenie zdrowotne – obowiązek niezależny od dochodów
Niezależnie od tego, czy dochód z etatu przekracza minimalną krajową, przedsiębiorca musi opłacać składkę zdrowotną z tytułu działalności gospodarczej. Wysokość tej składki zależy od formy opodatkowania działalności. Przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych wysokość składki zdrowotnej różni się w zależności od osiąganych przychodów.
Podsumowanie
Łączenie pracy na etacie z prowadzeniem działalności gospodarczej to rozwiązanie, które może przynieść korzyści finansowe, ale wiąże się również z pewnymi obowiązkami, zwłaszcza w kwestii ubezpieczeń. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe jest opcją wartą rozważenia, zwłaszcza dla osób, które chcą mieć zabezpieczenie finansowe w przypadku choroby lub macierzyństwa. Ważne jest jednak, aby pamiętać o regularnym opłacaniu składek oraz o konieczności zawieszenia działalności w przypadku korzystania z zasiłku chorobowego. Tylko w ten sposób można w pełni wykorzystać korzyści płynące z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego
