Kiedy osoba nieprowadząca działalności gospodarczej może wystawić fakturę?

Kiedy osoba nieprowadząca działalności gospodarczej może wystawić fakturę i czy w ogóle ma do tego prawo? Kwestia ta jest o tyle skomplikowana, że wymaga uwzględnienia dwóch różnych definicji działalności gospodarczej – z ustawy o VAT oraz z Ordynacji podatkowej. Sprawdź, w jakich sytuacjach osoby fizyczne nieprowadzące działalności mają prawo do wystawienia faktury, a kiedy mogą wystawić rachunek.

Prawo do wystawienia faktury VAT

Zgodnie z polskimi przepisami podatkowymi, prawo do wystawienia faktury przysługuje osobom prowadzącym działalność gospodarczą. Zarejestrowanie firmy do podatku od towarów i usług wymaga faktury VAT, czyli dokumentu z naliczonym tymże podatkiem.

Kwestia wystawiania faktury VAT przez przedsiębiorców i niewystawiania jej np. przez osoby fizyczne zatrudnione na podstawie umowy o pracę, jest dość oczywista. Wątpliwości pojawiają się w przypadku działalności wykonywanej osobiście – artystycznej, twórczej, w ramach umowy o dzieło czy zlecenie. W takich sytuacjach ze strony odbiorcy może pojawić się żądanie wystawienia faktury. Zatem kiedy osoba nieprowadząca działalności gospodarczej może wystawić fakturę?

Kiedy osoba nieprowadząca działalności gospodarczej może wystawić fakturę?

Wyjątek dotyczący wystawienia faktury przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej dotyczy właśnie działalności wykonywanej osobiście przez twórców, artystów czy innych zleceniobiorców wykonujących swoją pracę na podstawie umów zlecenia czy umów o dzieło.

Takie osoby mogą wystawiać faktury VAT, jeśli wykonują czynności opodatkowane tym podatkiem. Jednak muszą wtedy dopełnić formalności, czyli dokonać rejestracji do VAT w urzędzie skarbowym. Należy przy tym pamiętać, że rozliczanie VAT niesie za sobą także dodatkowe obowiązki, takie jak prowadzenie ewidencji czy przesyłanie deklaracji podatkowych.

A co z osobami wykonującymi czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, które nie są czynnymi podatnikami VAT? Zgodnie z ustawą, nie mają oni prawa do wystawienia faktury VAT. Mogą za to wystawiać rachunki. Przy czym nie jest to obowiązek, lecz prawo. Rachunek trzeba będzie wystawić obowiązkowo, jeśli nabywa wystąpi z takim żądaniem. Ma na to 3 miesiące od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Działalność nierejestrowana a prawo do wystawienia faktury VAT

Prawo do prowadzenia działalności nierejestrowanej przysługuje na mocy ustawy Prawo przedsiębiorców. Warunkiem jest m.in. miesięczny obrót nieprzekraczający 75% minimalnego wynagrodzenia. Taka osoba nie musi wystawiać faktur ani rachunków. Jednak jej kontrahent ma prawo zażądać wystawienia faktury – wtedy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną musi taki dokument wystawić.

Pojawia się jednak pytanie, czy prowadząc działalność nierejestrowaną można wystawiać faktury VAT. Wymaga to bowiem dokonania rejestracji do VAT. Czy osoba niezarejestrowana w CEIDG może takiego zgłoszenia dokonać? Okazuje się, że przepisy ustawy o VAT uznają taką działalność jako działalność gospodarczą – istnieje więc możliwość rejestracji do VAT na druku VAT-R, a co za tym idzie także wystawiania faktur VAT. Co więcej, taka rejestracja jest wręcz wymagana w przypadku wykonywania czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy. To np. dostawa części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, usługi prawnicze, jubilerskie itp.

Podsumowanie

Jak widać, odpowiedź na pytanie, kiedy osoba nieprowadząca działalności gospodarczej może wystawić fakturę, zależy m.in. od jej statusu VAT i dopełnienia obowiązków rejestracyjnych. Kwestia ta jest o tyle skomplikowana, że opiera się na dwóch różnych aktach prawnych. Z oczywistych względów faktur nie wystawiają osoby zatrudnione na podstawie umów o pracę. Natomiast przy działalności wykonywanej osobiście np. na podstawie umów cywilnoprawnych lub przy działalności nierejestrowanej korzystającej ze zwolnienia z VAT można wystawić rachunek.