Magdalena Pytlas
Kradzieże pracownicze to zachowanie dużo bardziej powszechne niż mogłoby się wydawać. W takiej sytuacji każdego pracodawcę chroni prawo, które pozwala im dochodzić swoich praw. Jakie możliwości mają firmy w razie wystąpienia kradzieży pracowniczej?
Skala kradzieży pracowniczych mogłaby zaskoczyć niejedną osobę. Istnieją dane, które mówią, że problem ten swego czasu potrafił wystąpić nawet w ponad połowie przedsiębiorstw. Oczywiście mogą mieć one mniejszy lub większy wymiar, lecz samo ich pojawienie się to już spory problem. Jak więc postarać się walczyć z kradzieżami pracowniczymi i jakie mogą za nie grozić konsekwencje?
Anomia pracownicza — czym jest?
Kradzież zaliczamy do anomii pracowniczych. Jest to zjawisko, które oznacza naruszenie zasad oraz reguł panujących w danej firmie, prowadzące do zmniejszenia majątku przedsiębiorstwa. Niekoniecznie musi być to kradzież. Do anomii pracowniczej zaliczamy także łapownictwo, przedłużanie przerw, a także nieuczciwe rozliczanie firmowych delegacji. Są to więc zarówno poważne przestępstwa, jak i względnie niewielkie wykroczenia.
Jak udowodnić kradzież pracowniczą?
Aby pracodawca mógł wyciągnąć konsekwencje wobec pracownika, musi on być w stanie udowodnić mu kradzież. Jak to zrobić? Same domysły oraz przypuszczenia to za mało. Konieczne jest zdobycie niepodważalnych dowodów na winę pracownika. Jak je uzyskać?
W przypadku kradzieży pracowniczej najłatwiej będzie je zdobyć poprzez zabezpieczenie nagrań z monitoringu. Na nim może być widoczny moment kradzieży. Co ważne, korzystanie z monitoringu jest dopuszczalne przez Kodeks Pracy. Wynika to z treści art. 22(2) par. 1, 6, 7, 8 Kodeksu pracy.
§ 1. Jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa pracowników lub ochrony mienia lub kontroli produkcji lub zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może wprowadzić szczególny nadzór nad terenem zakładu pracy lub terenem wokół zakładu pracy w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring).
§ 6. Cele, zakres oraz sposób zastosowania monitoringu ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy.
§ 7. Pracodawca informuje pracowników o wprowadzeniu monitoringu, w sposób przyjęty u danego pracodawcy, nie później niż 2 tygodnie przed jego uruchomieniem.
§ 8. Pracodawca przed dopuszczeniem pracownika do pracy przekazuje mu na piśmie informacje, o których mowa w § 6.
Uruchomienie monitoringu wymaga jednak dopełnienia pewnych formalności. Mowa tu między innymi o poinformowaniu pracowników. Obecnie zatrudnione osoby należy powiadomić o uruchomieniu zabezpieczenia z wyprzedzeniem przynajmniej dwóch tygodni. Nowi pracownicy muszą z kolei być informowani o wprowadzeniu monitoringu poprzez formę pisemną.
Kradzież pracownicza — konsekwencje prawne
Oczywiście osoba, która dopuściła się kradzieży pracowniczej, musi liczyć się z konsekwencjami. Te wynikają przede wszystkim z Kodeksu pracy, a dokładniej artykułu 52. par. 1 pkt 1 i 2, które brzmią następująco:
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:
1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem.
Znaczenie ma także Art. 52 par. 2 Kodeksu pracy:
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Oczywiście konsekwencje wspomniane w Kodeksie pracy dotyczą jedynie postępowania wewnątrzfirmowego. Ponadto przy kradzieży pracowniczej trzeba określić, czy czyn pracownika jest przestępstwem, czy też wykroczeniem. Jeśli skradziono przedmioty, których wartość nie przekracza 500 złotych, to doszło jedynie do wykroczenia. Z tego powodu niemożliwe będzie zastosowanie art. 52 par. 1 pkt 2 Kodeksu pracy.
Jak zgłosić kradzież pracowniczą?
Wyciągnięcie konsekwencji wewnątrz firmy to nie jedyna rzecz, którą należy zrobić. Jeśli doszło do przestępstwa, konieczne jest powiadomienie organów ścigania. Przedsiębiorca, który tego nie zrobi, sam popełnia przestępstwo na podstawie art. 304 par 1. Kodeksu postępowania karnego, który mówi:
Każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym prokuratora lub Policję.
Dlatego w razie odkrycia kradzieży pracowniczej, która kwalifikuje się prawnie jako przestępstwo, wymagane jest zgłoszenie go do organów ścigania. Oczywiście wtedy trzeba też liczyć się z tym, że przedsiębiorca, który wykonał zgłoszenie, będzie częścią postępowania i zostanie wezwany w charakterze świadka.
