Rafal Morawski
Prowadzenie działalności gospodarczej obecnie w Polsce to nie lada wyzwanie – głównie z uwagi na niemałe koszty. Początkujący przedsiębiorcy powinni jednak pamiętać o istnieniu Ulgi na start, która na początku przygody z własną firmą może okazać się sporym ułatwieniem. Co trzeba wiedzieć na ten temat?
Spis treści
ukryj
Czym jest ulga na start?
Ulga na start to propozycja skierowana do początkujących przedsiębiorców pozwalająca obniżyć koszty prowadzenia działalności na pierwszym jej etapie. Przysługuje przez pełnych 6 miesięcy. W praktyce oznacza to dokładnie tyle, że jeśli ktoś rozpoczyna działalność:
- wraz z początkiem miesiąca, to dokładnie od tego miesiąca zaczyna korzystać z ulgi,
- w trakcie miesiąca, to wtedy tego miesiąca ten trwający miesiąc nie jest wliczany do okresu 6 miesięcy.
Ulga na start – dla kogo?
Ulga na start to rozwiązanie adresowane do osób fizycznych, które działalność gospodarczą podejmują:
- po raz pierwszy,
- po raz kolejny, ale po upływie minimum 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zwieszenia albo zakończenia.
Oprócz tego przedsiębiorcy pragnący skorzystać z omawianej ulgi nie mogą:
- podlegać ubezpieczeniu w KRUS,
- wykonywać żadnej działalności na rzecz byłego pracodawcy, u którego w poprzednim roku kalendarzowym pracowali na etacie lub wykonywali na jego rzecz czynności, jakie wchodzą w zakres prowadzonej aktualnie działalności.
PRZYKŁAD 1
Pani Jolanta prowadzi firmę od 1 sierpnia 2023 r. Jest to biuro architektoniczne przygotowujące projekty domów. W ramach tej działalności przedsiębiorczyni zamierza świadczyć usługi na rzecz byłego pracodawcy – stosunek pracy ustał 31 lipca 2023 r. Czy ma prawo skorzystać z Ulgi na start, skoro będąc pracownicą wykonywała takie same czynności, jakie chce wykonywać dla byłego pracodawcy?
Odpowiedź:
Taka opcja nie wchodzi w rachubę. Pani Jolanta nie może też przejść na preferencyjny ZUS. Wynika to z tego, że rozpoczęciem prowadzenia własnej firmy była zatrudniony w ramach stosunku o pracę i w jej ramach wykonywała te same czynności, jakie ma zamiar świadczyć na rzecz byłego pracodawcy jako przedsiębiorczyni.
W omawianym kontekście często pojawia się pytanie o to, czy ktoś, kto jest domownikiem lub rolnikiem w rozumieniu obowiązujących przepisów, także ma prawo skorzystać z Ulgi na start. Jak się okazuje, taka opcja istnieje, niemniej zainteresowany musi sprostać licznym wymogom. Kluczowym warunkiem jest podleganie ubezpieczeniu w KRUS w pełnym zakresie nieprzerwanie przez okres 3 lat. Oprócz tego rolnik czy domownik jest zobligowany do:
- prowadzenia w dalszym ciągu gospodarstwa rolnego lub pracowania w nim,
- posiadania gospodarstwa, gdzie obszar użytków rolnych jest większy niż 1ha przeliczeniowy,
- nieposiadania statusu pracownika i niepozostawania w stosunku służbowym,
- nieposiadania ustalonego prawa do emerytury, renty czy innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
- złożenia w KRUS oświadczenia o kontynuacji ubezpieczenia – jest na to 14 dni od rozpoczęcia prowadzenia firmy,
- nieprzekroczenia kwoty granicznej z tytułu należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy – chodzi tu o kwotę od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
Niespełnienie któregoś z wymienionych powyżej warunków skutkuje koniecznością odprowadzania składek ZUS, jednakże można wówczas skorzystać z Ulgi na start na zasadach ogólnych.
Ulga na start a zwolnienia ze składek
Przedsiębiorcy korzystający z Ulgi na start przez pełnych 6 miesięcy nie płacą składek na:
- ubezpieczenia społeczne – emerytalne, rentowe i wypadkowe,
- Fundusz Pracy,
- Fundusz Solidarnościowy.
Ulga na Start a ubezpieczenie zdrowotne
Ulgą na start nie jest objęte ubezpieczenie zdrowotne. Wiąże się to m.in. z tym że korzystający z ulgi przedsiębiorca ma prawo zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS członków swojej rodziny. W tym miejscu należy przypomnieć o tym, że Ulga na start dotyczy jedynie właściciela firmy – jeżeli zatrudnia on pracowników, to płaci za nich wszystkie składki bez wyjątku.
Co się tyczy wysokości składki zdrowotnej, jaką płaci przedsiębiorca korzystający z Ulgi na Start, to jest ona zależna od wysokości dochodów i formy opodatkowania. Jest to:
- 9 proc. podstawy wymiaru składki przy rozliczaniu się na zasadach ogólnych,
- 4,9 proc. podstawy wymiaru składki przy opodatkowaniu podatkiem liniowym.
Ustawodawca wprowadził zasadę, że bez względu na którąś z powyższych form opodatkowania wysokość składki zdrowotnej wyniesie 9 proc. minimalnego wynagrodzenia, o ile w danym miesiącu firma w danym miesiącu osiągnęła dochód niższy niż minimalne wynagrodzenie.
Nieopłacanie składki zdrowotnej przy Uldze na start jest realne, kiedy przedsiębiorca:
- jest emerytem lub rencistą pobierającym świadczenie w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie minimalnego wynagrodzenia i osiągającym przychody z działalności nie większe, niż 50 proc. kwoty najniższej emerytury – dotyczy to też emerytów i rencistów rozliczających się z fiskusem w formie karty podatkowej,
- posiada orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym lub znacznym, a miesięczne przychody z działalności nie przekraczają 50 proc. kwoty najniższej emerytury – podobnie jak w przypadku emerytów i rencistów, tak i tu osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mogą rozliczać się w formie karty podatkowej,
- pobiera zasiłek macierzyński w wysokości nie większej, niż kwota świadczenia rodzicielskiego,
- jest pracownikiem, który:
– uiszcza składki od wymiaru nie wyższego niż minimalne wynagrodzenie,
– uzyskuje miesięczne przychody z działalności gospodarczej w wysokości nieprzekraczającej 50 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia,
– rozlicza się z Urzędem Skarbowym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Umowa zlecenia i umowa o świadczenie usług a Ulga na start
Do rzadkości nie należą sytuacje, kiedy przedsiębiorca korzystający z Ulgi na Start zawiera umowę zlecenia lub umowę o świadczenie usług z inną osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Wówczas ta osoba nie ma obowiązku płacenia składek ZUS od takiej umowy, ale pod pewnymi warunkami. Po pierwsze – przedmioty umowy i prowadzonej działalności muszą być takie same, a po drugie – przychody są opodatkowane jako przychód z działalności gospodarczej.
Zawieszenie działalności gospodarczej a Ulga na start
Może się zdarzyć, że przedsiębiorca w trakcie korzystania z Ulgi na start podejmie decyzję o zawieszeniu firmy. Nie jest to jednak równoznaczne z zawieszeniem biegu 6 miesięcy. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w okresie zawierzenie przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.
Jak przystąpić do Ulgi na start?
Przedsiębiorca, który chce korzystać z Ulgi na start, musi w ciągu 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności zgłosić się na formularzu ZUS ZZA do ubezpieczenia zdrowotnego. W tym przypadku kod ubezpieczenia powinien zaczynać się od cyfr 05 40. Jeśli ktoś nie ma ustalonego prawa do emerytury czy renty, pełny kod to 05 40 00 – to samo odnosi się do osób posiadających orzeczenie o niepełnosprawności. W razie posiadania tego orzeczenia oraz przy ustalonym prawie do emerytury lub renty:
- piąta cyfra kodu to:
– 1 – przy ustalonym prawie do emerytury,
– 2 – przy ustalonym prawie do renty,
- szósta cyfra kodu to:
– 1 – przy orzeczeniu o lekkim stopniu niepełnosprawności,
– 2 – przy orzeczeniu o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
– 3 – przy orzeczeniu o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Jakie są konsekwencje korzystania z Ulgi na start?
Każdy medal ma dwie strony – nie inaczej jest także z Ulgą na start. Decydując się na to rozwiązanie, należy liczyć się z brakiem prawa do:
- zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego,
- świadczenia rehabilitacyjnego.
Ponadto okres korzystania z Ulgi na start nie liczy się przy ustalaniu prawa do emerytury – przyczyną jest to, że przedsiębiorca objęty taką ulgą nie płaci składek na ubezpieczenie emerytalne.
Jak przedstawia się kwestia amortyzacji środków trwałych w przypadku początkujących przedsiębiorców?
Przy okazji rozpoczynania przygody z biznesem początkujący przedsiębiorcy często są zainteresowani kwestią amortyzacji środków trwałych. Obowiązek amortyzacji dotyczy wszystkich przedsiębiorców, którzy posiadają składniki majątku figurujące w ewidencji środków trwałych. W ramach pomocy de minimis mają oni prawo do skorzystania z jednorazowej amortyzacji. Odnosi się to jednak do wybranych grup podatników, a mianowicie do:
- małych podatników,
- podatników, którzy ruszyli z działalnością w danym roku podatkowym.
Tutaj pojawia się jednak ważna uwaga. Otóż zgodnie z art. 22k ust. 11 ustawy o PIT preferencyjnej jednorazowej amortyzacji nie stosuje się wobec podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, którzy w roku rozpoczęcia działalności oraz w okresie 2 lat liczonych od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:
- prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną lub
- działalność taką prowadził małżonek tej osoby, o ile pomiędzy małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.
Z kolei art. 22k ust. 7 tej samej ustawy mówi o tym, że wymienione powyżej grupy podatników mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji. Wyłączone są z tego samochody osobowe. Łączna wartość odpisów amortyzacyjnych w danym roku podatkowym nie ma jednak prawa przekroczyć równowartości kwoty 50 tys. euro. Euro na złotówki przelicza się wg średniego kursu NBP ogłaszanego na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym dana czynność miała miejsce, zaokrąglając do wartości 1 tys. zł. Amortyzację na zasadach preferencyjnych przedsiębiorcy mogą przeprowadzać nie wcześniej niż w miesiącu wprowadzenia środków trwałych do ewidencji środków trwałych.
PRZYKŁAD 2
Pan Jacek prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od 1 kwietnia 2023 r. Jest to jego pierwsza firma. Chce wyposażyć ją w środki trwałe, przy czym planuje skorzystać z jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis. Czy jest to możliwe, jeśli część środków trwałych nabędzie do końca 2023 r., a część kupi w 2024 r.?
Odpowiedź:
Prawo do skorzystania z jednorazowej amortyzacji środków trwałych w ramach pomocy de minimis przysługuje panu Jackowi za 2023 r. Jeśli jednak w 2024 r. pan Jacek będzie małym podatnikiem, to również i za ten rok przysługuje mu prawo do jednorazowej amortyzacji na preferencyjnych zasadach.
