Grupy VAT – nowość w 2023 roku. Zasady, funkcjonowanie i korzyści z utworzenia grupy VAT

Grupy VAT to rozwiązanie wprowadzone w Polsce od 1 stycznia 2023 r., powszechnie stosowane w innych krajach Unii Europejskiej. Znacząco upraszczają i ułatwiają rozliczenia dokonywane pomiędzy podmiotami wchodzącymi w skład grupy. Do tego pomagają zachować płynność finansową w trudnych gospodarczo czasach. Sprawdź, czy warto utworzyć grupę VAT i jak to zrobić.

Czym jest grupa VAT?

Zgodnie z definicją, grupa VAT to autonomiczna instytucja prawa wspólnotowego UE, której istotą jest scedowanie na jeden z występujących w niej podmiotów obowiązku występowania jako podatnik VAT. Podmiot taki występuje jako podatnik VAT w imieniu całej grupy – wszystkich będących w niej podmiotów.

Grupa VAT może składać się z dwóch lub więcej podatników. Przystępując do niej, podmioty te tracą swoją osobowość VAT na rzecz grupy. Przy czym na rynku gospodarczym oraz w relacjach z klientami dalej funkcjonują one jako odrębne jednostki. Zachowują swoich klientów, swoją politykę prowadzenia firmy itd. Utrata osobowości na rzecz grupy VAT dotyczy wyłącznie kwestii związanych z podatkiem od towarów i usług (w tym kontaktu z organami podatkowymi).

Kto może utworzyć grupę VAT?

Prawo do utworzenia grupy VAT mają podmioty z siedzibą znajdującą się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku podmiotów zagranicznych grupę VAT można utworzyć, jeśli dany podatnik ma tu swój oddział. Przy czym działalność związana z funkcjonowaniem grupy VAT jest wtedy ograniczona do zakresu wykonywanego w Polsce.

Pomiędzy podmiotami tworzącymi grupę VAT muszą istnieć powiązania finansowe, ekonomiczne i organizacyjne:

Powiązania finansowe. Jeden z podmiotów musi posiadać bezpośrednio więcej niż 50% udziałów w kapitale zakładowym. Alternatywna opcja to ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, zarządzających lub stanowiących, bądź ponad 50% prawa do udziału w zysku każdego z pozostałych podmiotów należących do grupy.

Powiązania ekonomiczne. Główna działalność wszystkich członków grupy powinna być tego samego rodzaju. Związek ten musi zachodzić, nawet jeśli podmioty stanowiące grupę VAT działają w różnych sektorach gospodarki, lub rodzaje działalności uzupełniają się i są współzależne. Ewentualnie gdy członek grupy prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni.

Powiązania organizacyjne. Pomioty w ramach grupy VAT muszą działać pod wspólnym kierownictwem, bądź organizować swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu – prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio.

Wszystkie powyższe powiązania muszą istnieć przez cały okres funkcjonowania grupy VAT.

Jak zarejestrować grupę VAT?

Na początku należy sporządzić pisemną umowę o utworzeniu grupy VAT. Następnie trzeba dokonać zgłoszenia rejestracyjnego. Grupa otrzymuje wtedy status nowego podatnika VAT oraz odrębny numer NIP. Aby zgłoszenie zostało przez organ podatkowy zaakceptowane, podmioty wchodzące w skład grupy muszą przedstawić dokumenty potwierdzające istnienie opisanych wyżej powiązań.

Korzyści z utworzenia grupy VAT

Jedną z podstawowych korzyści płynących z utworzenia grupy VAT jest brak konieczności wystawiania faktur do czynności dokonywanych wewnątrz grupy. Należy jednak prowadzić odrębną ewidencję tych czynności i przesyłać ją do organu podatkowego. Grupa VAT składa jeden, zbiorczy JPK_V7.

Czynności wykonywane w obrębie grupy nie są opodatkowane VAT. Wyłączone są też z obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Funkcjonowanie grupy VAT pozwala na poprawę tzw. cash flow – płynności finansowej w sytuacji, gdy np. jeden z członków grupy jest w pozycji zwrotowej, a drugi – płacącej. Dodatkowo można poprawić wysokość odliczenia VAT dzięki szerszym możliwościom, którymi dysponują wszystkie podmioty.

Grupa VAT jest rozwiązaniem szczególnie korzystnym dla przedsiębiorców wykonujących czynności zwolnione z opodatkowania, np. świadczących usługi finansowe. Funkcjonowanie w grupie pozwala na zmniejszenie obowiązków formalnych i znaczne oszczędności.