Katarzyna Tadla
Wynagrodzenia w wielu firmach są tematem tabu. Pracownicy rzadko wiedzą, ile zarabiają ich koledzy na tych samych stanowiskach, a różnice w pensjach wynikające z płci czy negocjacyjnych umiejętności często pozostają niezauważone. Unia Europejska postanowiła to zmienić i wprowadziła nowe przepisy dotyczące jawności wynagrodzeń, które mają zagwarantować równość płac. Jawność wynagrodzeń od kiedy zaczną obowiązywać? Co oznaczają dla pracowników i pracodawców? Sprawdźmy.
Spis treści
ukryj
Jawność wynagrodzeń – co to oznacza w praktyce?
Jawność wynagrodzeń to koncepcja, która ma na celu zwiększenie przejrzystości płac w firmach. Nowe przepisy wymuszą na pracodawcach publikowanie widełek płacowych w ofertach pracy oraz umożliwią pracownikom dostęp do informacji o przeciętnych zarobkach na ich stanowiskach, z podziałem na płeć.
Celem dyrektywy jest ograniczenie dyskryminacji płacowej i wyeliminowanie tzw. luki płacowej, czyli różnic w wynagrodzeniu kobiet i mężczyzn za tę samą pracę. Firmy będą musiały regularnie raportować poziom wynagrodzeń oraz różnice w pensjach między pracownikami różnych płci.
Jakie zmiany czekają pracodawców?
- Obowiązkowe widełki płacowe
Każda oferta pracy będzie musiała zawierać informacje o minimalnym i maksymalnym wynagrodzeniu na danym stanowisku. - Raportowanie luki płacowej
Firmy zatrudniające powyżej 100 pracowników będą zobowiązane do publikowania raportów o różnicach w wynagrodzeniach między kobietami a mężczyznami. - Prawo do informacji dla pracowników
Każdy zatrudniony będzie mógł poprosić o informację o średnim wynagrodzeniu dla swojego stanowiska, z podziałem na płeć. Pracodawca będzie miał obowiązek dostarczyć te dane na piśmie. - Sankcje za naruszenia
Firmy, które nie dostosują się do nowych przepisów, mogą zostać obciążone karami finansowymi.
Od kiedy nowe przepisy będą obowiązywać?
Unijna Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/970 nakłada na kraje członkowskie obowiązek wdrożenia przepisów do 2026 roku.
W Polsce projekt ustawy dostosowującej krajowe przepisy do unijnych regulacji ma zostać przedstawiony na początku 2025 roku. Oznacza to, że pracodawcy i pracownicy mają jeszcze trochę czasu na przygotowanie się do zmian.
Kiedy firmy muszą złożyć pierwsze raporty o wynagrodzeniach?
- Firmy zatrudniające powyżej 250 pracowników – pierwszy raport do 7 czerwca 2027 roku (kolejne co rok).
- Firmy zatrudniające 150–249 pracowników – pierwszy raport do 7 czerwca 2027 roku (kolejne co trzy lata).
- Firmy zatrudniające 100–149 pracowników – pierwszy raport do 2031 roku.
- Firmy poniżej 100 pracowników – brak obowiązku raportowania.
Co to oznacza dla pracowników?
Dzięki nowym przepisom pracownicy zyskają większą kontrolę nad swoimi wynagrodzeniami. Możliwość sprawdzenia średnich zarobków na danym stanowisku pomoże w negocjacjach płacowych i ograniczy praktyki nieuczciwego różnicowania wynagrodzeń.
Osoby szukające pracy również skorzystają – już na etapie rekrutacji będą wiedziały, jakie wynagrodzenie oferuje dana firma, co pozwoli uniknąć rozmów o pracę z zaniżonymi stawkami.
Podsumowanie – czy jawność wynagrodzeń to krok w dobrą stronę?
Jawność wynagrodzeń to duża zmiana na rynku pracy. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie przejrzystości, zmniejszenie nierówności płacowych i poprawę warunków negocjacyjnych dla pracowników.
- Pracodawcy będą musieli publikować widełki płacowe w ofertach pracy.
- Firmy powyżej 100 pracowników będą zobowiązane do raportowania różnic w wynagrodzeniach.
- Pracownicy zyskają prawo do informacji o przeciętnych zarobkach na swoich stanowiskach.
- Państwa członkowskie muszą wdrożyć przepisy do 2026 roku.
Czy to oznacza koniec dyskryminacji płacowej? Z pewnością nie rozwiąże to wszystkich problemów, ale będzie dużym krokiem w stronę bardziej transparentnego i sprawiedliwego rynku pracy.
