Marysia Janik
Podniesienie kwoty wolnej od podatku to wyborcza obietnica, która pojawiła się na liście programowej Koalicji Obywatelskiej pod hasłem „100 konkretów na 100 dni”. Wiadomo jednak, że nie stanie się to tak szybko, jak się spodziewano – niemniej premier Donald Tusk zapowiada, iż nastąpi to przed końcem kadencji.
Spis treści
ukryj
Kwota wolna od podatku – czym jest, jak wzrastała?
Poprzez kwotę wolną od podatku – a właściwie: kwotę dochodu wolnego od podatku – należy rozumieć kwotę dochodu, która nie powoduje obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Stanowi ona jeden z elementów systemu podatkowego. Jest ona określona przez art. 27 ust. 1a Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z artykułu tego wynika, że podatek dochodowy pobierany jest od podstawy jego obliczenia według określonej skali podatkowej. Wysokość kwoty wolnej od podatku jest corocznie weryfikowana przez Ministra Finansów. Na przestrzeni kolejnych lat zmieniała się w następujący sposób:
- 2007 r. – 3 013 zł,
- 2008-2016 r. – 3 089 zł,
- 2017 r. – 6 600 zł, ale z tym zastrzeżenie, w odniesieniu do dochodów rocznych przekraczających kwotę 6 600 zł kwota wolna malała, natomiast w przypadku dochodów mieszczących się w przedziale 11 000-85 528 zł była stała i wynosiła 3 089 zł; z kolei o w odniesieniu dochodów powyżej 127 000 zł nie była stosowana,
- 2018-2021 r. – 8 000 zł, przy czym w odniesieniu do dochodów rocznych przekraczających kwotę 8 000 zł kwota wolna malała, w przedziale dochodów od 13 000 zł do 85 528 zł była stała i wynosiła 3 089 zł, a dla dochodów powyżej 127 000 zł nie miała zastosowania,
- od 2022 r. – 30 000 zł.
Kwota wolna od podatku – dla kogo?
Przywilej korzystania z kwoty wolnej od podatku nie przysługuje wszystkim bez wyjątku podatnikom, ale jedynie tym, których przychody są opodatkowane na zasadzie skali podatkowej. Zalicza się do nich przychody uzyskiwane z tytułu:
- umowy o pracę,
- umowy zlecenie,
- umowy o dzieło,
- kontraktu menadżerskiego,
- sprawowania funkcji członka zarządu, prokurenta na mocy powołania,
- prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej skalą podatkową,
- innych umów, które opodatkowane są skalą podatkową.
Czy kwota wolna od podatku w wysokości 60 000 zł zacznie obowiązywać w 2024 r.?
W tym miejscy wypada przypomnieć brzmienie 4. punktu programu „100 konkretów na 100 dni” Koalicji Obywatelskiej: „Podniesiemy kwotę wolną od podatku – z 30 tys. zł do 60 tys. zł., w przypadku podatników rozliczających się według skali podatkowej, w tym także przedsiębiorców i emerytów”. W praktyce oznaczałoby to dokładnie tyle, że osoby zarabiające do 6 000 zł brutto, również w ramach działalności gospodarczej, oraz pobierające emeryturę do 5 000 zł brutto nie płaciłyby podatku dochodowego. W warunkach 2024 r. podwojenie wysokości kwoty wolnej od podatku mogłoby spowodować zmniejszenie obciążeń podatkowych z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych o ok. 48 mld zł – takie informacje zostały podane w interpelacji poselskiej nr 16 dotyczącej podniesienia omawianej kwoty. Donald Tusk powiedział, że w 2024 r. nie ma niestety szans na wdrożenie tych zmian w życie ze względów budżetowych. Wspomniał w tym kontekście o szeroko pojętych nakładach na kwestie związane z bezpieczeństwem, które w obliczu wojny toczącej się na Ukrainie nabierają dzisiaj szczególnego znaczenia. Szef rządu jednocześnie zapewnił, że nie oznacza to rezygnacji z projektu zakładającego podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł. Wypada tutaj przypomnieć, iż obecne 30 000 zł dotyczy tylko „zwykłych” podatników. Dla parlamentarzystów kwota wolna od podatku jest dużo wyższa, gdyż dieta parlamentarna wynosząca ponad 4 000 zł jest zwolniona z podatku do kwoty 3 000 zł. Opodatkowany jest tylko 1000 zł – podatek od tej kwoty to jedynie 171 zł.
Kiedy kwota wolna od podatku zostanie podniesiona?
Skoro podniesienie kwoty wolnej od podatku nie nastąpi w 2024 r., to może w 2025 r.? Minister Finansów Andrzej Domański rozwiał wszelakie wątpliwości. W dniu 25 marca 2024 r. w „Polsat News” oznajmił, iż w jego opinii na podwyżkę kwoty wolnej od podatku nie ma co liczyć i w 2025 r. W tym momencie nie da się zatem wskazać konkretnego terminu, w którym miałoby nastąpić podniesienie kwoty wolnej do obiecywanych 60 000 zł. Przy okazji szef resortu finansów wypowiedział się na temat podatku Belki. Rząd chce, aby od 1 stycznia 2025 r. zyski od 100 000 zł na specjalnym rachunku limitowane stopą NBP były zwolnione obowiązku uiszczania podatku Belki. Wynosi on 19 proc. – na tym poziomie utrzymuje się niezmiennie od 2004 r.
Kwota wolna od podatku – jak to wygląda w innych krajach?
Jak pod względem kwoty wolnej od podatku Polska z kwotą 30 000 zł wypada na tle innych krajów europejskich? Przykładowo w Austrii kwota ta wynosi 11 000 EUR, w Finlandii – 16 100 EUR, w Niemczech – 8 130 EUR, w Holandii – 2 103 EUR, w Hiszpanii – 5 550 EUR, w Grecji – 5 000 EUR, we Włoszech – 4 800 EUR, we Francji – 5 963 EUR etc. Są też kraje, gdzie rozwiązania w postaci kwoty wolnej od podatku w ogóle nie ma, np. na Węgrzech czy w Bułgarii.
