Co z zerowym VAT-em na żywność w 2024?

Zerowa stawka podatku VAT na żywność obowiązuje od 1 lutego 2022 r. Wcześniej wynosiła ona 5 proc. Jej obniżenie miało na celu zapobieganie skutkom rosnącej inflacji, które w coraz większym stopniu obciążały gospodarstwa domowe, a także małe i średnie przedsiębiorstwa.

Jaki VAT na żywność w I kwartale 2024 r.?

9 grudnia 2023 r. w Dzienniku Ustaw zostało opublikowane rozporządzenie dotyczące stawki podatku od towarów i usług, jaka ma obowiązywać w I kwartale 2024 r. Została ona utrzymana na dotychczasowym poziomie, co oznacza dokładnie tyle, że do 31 marca 2024 r. będzie w dalszym ciągu wynosiła 0 proc. Przy tej okazji wypada nadmienić, iż 20 listopada 2023 r. trafił do Sejmu projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług zakładający przedłużenie zerowego podatku VAT na żywność do 30 czerwca 2024 r.

Zerowy VAT na żywność – jakie produkty obejmuje?

Jak wynika z par. 10 rozporządzenia z 9 grudnia 2023 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług, zerowa stawka podatku VAT na żywność znajduje zastosowanie w odniesieniu do:

• mięsa i ryb oraz przetworów mięsnych i rybnych,
• mleka i produktów mleczarskich,
• warzyw i owoców praz przetworów z nich,
• tłuszczów roślinnych i zwierzęcych,
• jajek,
• miodu naturalnego,
• orzechów,
• zbóż i przetworów z nich,

Zerowy VAT – również na produkty lecznicze

Wspominane powyżej rozporządzenie, a konkretnie par. 9 ust. 1 rozporządzenia, stanowi ponadto o zastosowaniu obniżonego do 0 proc. VAT do dostawy towarów, której przedmiot stanowią produkty lecznicze spełniające określone warunki, a mianowicie:

• ich zakup sfinansowano ze środków, które pochodzą z rozpoczętych przed dniem 17 maja 2022 r. zbiórek publicznych organizowanych przez organizacje pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2023 r. poz. 571),
• zostały one dopuszczone do obrotu na terytorium Polski zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2022 r. poz. 2301 oraz z 2023 r. poz. 605, 650, 1859 i 1938),
• uzyskały pozwolenie wydane przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską.

Drugi i trzeci z powyższych warunków dotyczy produktów leczniczych będących przedmiotem importu towarów na terytorium Polski lub wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.

Czy jest możliwe, aby zerowy VAT na żywność obowiązywał dłużej?

W kontekście omawiania zagadnień związanych z zerowym VAT na żywność często pada pytanie o to, czy istnieje możliwość, aby obowiązywał on przez dłuższy czas? Otóż jak się okazuje, takie rozwiązanie jest zgodne z unijnym prawem i co więcej, ma szansę stać się standardem w państwach należących do UE. Podstawę do tego daje nowelizacja przepisów Dyrektywy 2022/542 z 5.4.2022 r. w sprawie zmiany dyrektyw 2006/112/WE i (UE) 2020/285 w zakresie stawek podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 107, s. 1). Jak wynika z treści tej dyrektywy, państwa członkowskie mają prawo: po pierwsze – do stosowania obniżonej stawki VAT niższej niż stawka minimalna wynosząca 5 proc., po drugie – do zwolnienia z prawem do odliczenia VAT. Zerową stawką podatku od towarów i usług mogą zostać objęte nie tylko środki spożywcze czy produkty lecznicze, ale też panele słoneczne, sprzęt medyczny, przewóz osób i transport towarzyszących im towarów oraz dostawa książek, gazet i czasopism na nośnikach fizycznych lub drogą elektroniczną.

Ile za zerowym podatku VAT zaoszczędzili Polacy?

Jak wynika z informacji podanych przez Ministerstwo Finansów, na zerowej stawce VAT Polacy w 2022 r. zaoszczędzili łącznie ok. 8,5 mld zł. Natomiast I półrocze 2023 r. przyniosło oszczędności rzędu ok. 6 mld zł. W II półroczu ma to być według szacunków resortu ok. 5 mld zł. Z drugiej strony warto przypomnieć, iż utrzymanie stawki VAT na podstawowe produkty spożywcze na poziomie 0 proc. generuje wydatki dla budżetu państwa. Ministerstwo Finansów podało, że obniżenie stawki VAT na żywność do 0 proc. w I kwartale 2024 r. spowoduje spadek wpływów do budżetu z tytułu podatku od towarów i usług o ok. 2 mld 745 mln zł.

Co jeszcze znajdziemy w rozporządzeniu z 9 grudnia 2023 r.?

W rozporządzeniu z 9 grudnia 2023 r. w sprawie obniżonego VAT znajdują się zapisy dotyczące stawki, jaka obowiązuje w przypadku dostaw, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu. Do 31 grudnia 2024 r. będzie ona obniżona do 8 proc. i stosowana w odniesieniu do:

• środków, które poprawiają właściwości gleby, a także stymulatorów wzrostu oraz podłoży do upraw,
• polepszaczy gleby, środków wapnujących, biostymulatorów, podłoży do upraw, produktów nawozowych mieszanych składających się wyłącznie z nawozu i środka wapnującego, o których mówi rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiającym przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE,
• nawozowych produktów mikrobiologicznych wymienionych w art. 2 ust. 1 pkt 10a ustawy z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu.