Katarzyna Tadla
Terminowa zapłata podatku to obligatoryjny obowiązek każdego podatnika. Życie pisze różne scenariusze i czasem to zobowiązanie musimy odsunąć w czasie. Co grozi za spóźnione uregulowanie podatku dochodowego – PIT, czyli podatku dochodowego od osób fizycznych oraz CIT, czyli podatku dochodowego od osób prawnych?
Zeznanie podatkowe
Osoby, które uzyskały nawet najmniejsze dochody, są zobowiązane do złożenia zeznania podatkowego w urzędzie skarbowym. Terminy podatkowe są określone w ustawie z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W okresie od 15 lutego do 30 kwietnia podatnicy składają formularze PIT-26, PIT-36L, PIT-37, PIT-38, PIT-39 oraz PIT-28.
Pracodawcy muszą dostarczyć do urzędu skarbowego formularz PIT-11, zawierający informacje o dochodach i podatku pracownika. Termin przekazania tego formularza do urzędu upływa 31 stycznia, a do pracownika – do końca lutego. Niezłożenie deklaracji stanowi przestępstwo skarbowe, za które grozi grzywna, kara pozbawienia wolności lub obie te kary łącznie.
Terminowa zapłata podatku dochodowego PIT
Podatnicy mogą składać deklaracje roczne PIT do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Deklaracje te można składać bezpośrednio w Urzędzie Skarbowym, przez Internet przy użyciu usługi Twój e-PIT lub profesjonalnych programów do rozliczeń.
Zaliczki na podatek PIT według skali podatkowej i podatku liniowego powinny być wpłacane do 20 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc.
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, termin płatności również przypada na 20 dzień miesiąca za miesiąc poprzedni.
Podatnicy korzystający z karty podatkowej muszą uiścić zaliczki do 7 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc.
Pracodawcy zobowiązani są do opłacania zaliczek na podatek PIT od wynagrodzeń pracowników do 20 dnia miesiąca za poprzedni miesiąc.
Terminowa zapłata podatku dochodowego CIT
Przedsiębiorcy zobowiązani do płacenia zaliczek na CIT powinni pamiętać, że miesięczne zaliczki muszą być uiszczane do 20. dnia każdego miesiąca za poprzedni miesiąc. Wyjątek stanowi zaliczka za grudzień, którą należy opłacić do 20. stycznia następnego roku. Jednak jeśli przedsiębiorca przed tym terminem złoży roczne zeznanie podatkowe i zapłaci pełny CIT, nie musi już płacić zaliczki za grudzień.
Jeśli przedsiębiorca wybiera płatność kwartalną, zaliczki te należy regulować do 20. dnia miesiąca po zakończeniu każdego kwartału. Ostateczna zaliczka za czwarty kwartał musi być zapłacona do 20. stycznia następnego roku. Podobnie jak w przypadku miesięcznych zaliczek, jeżeli roczne zeznanie i płatność CIT zostaną zrealizowane przed tym terminem, zaliczka za ostatni kwartał nie jest wymagana.
Kwartalne zaliczki są również opcją dla nowych przedsiębiorców w pierwszym roku działalności oraz dla małych podatników.
Jeżeli rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, roczne zeznanie CIT należy złożyć do 31 marca następnego roku.
Odsetki za zaległości podatkowe
Zgodnie z art. 51 Ordynacji podatkowej, zaległość podatkowa powstaje, gdy terminowa zapłata podatku następuje po terminie wyznaczonym przez ustawodawcę. To samo dotyczy niezapłaconych w terminie zaliczek na podatek oraz rat podatku, zarówno przez podatników, płatników, jak i inkasentów.
Art. 53 Ordynacji podatkowej stanowi, że w przypadku zaległości podatkowej naliczane są odsetki za zwłokę, które wynoszą 14,5% rocznie. Jednakże art. 54 tej samej ustawy określa szczególne sytuacje, w których odsetki nie są naliczane.
Przeczytaj o przedawnieniu zobowiązań w podatku dochodowym
Konsekwencje prawne za zaległości podatkowe
Według art. 57 kodeksu karnego skarbowego, podatnik, który regularnie nie płaci podatku w terminie, naraża się na karę grzywny za wykroczenie skarbowe. W 2024 roku maksymalna kara może wynieść 60 200 zł. W sytuacjach, które są jasne i bezsporne, może zostać nałożony mandat karny do 6 020 zł.
Jedyną okolicznością, w której sąd może odstąpić od nałożenia kary, jest całkowite uregulowanie zaległego podatku przed rozpoczęciem postępowania.
Terminowa zapłata podatku a czynny żal
Terminowa zapłata podatku to oczywiście bezsporny obowiązek, jednak często dla podatnika okazuje się niemożliwa. W tej sytuacji w podatnik ma „koło ratunkowe” – czynny żal. To sposób na uniknięcie kar przewidzianych w kodeksie karnym skarbowym. Polega na dobrowolnym przyznaniu się do popełnienia wykroczenia oraz zapłaceniu zaległego podatku z odsetkami, zanim urząd skarbowy zorientuje się w sprawie lub podejmie działania. Szczegóły na ten temat zawiera art. 16 kodeksu karnego skarbowego. Zgodnie z § 1 tego artykułu:
nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił (na piśmie albo ustnie do protokołu) o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu.
Ten przepis ma zastosowanie tylko wtedy, gdy sprawca ureguluje w pełni zaległą należność publicznoprawną w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ.
Skutki niezłożenia deklaracji PIT
Zgodnie z art. 54 tegoż kodeksu, podatnik, który zaniedbał terminy podatkowe poprzez nieujawnienie podstawy opodatkowania lub nieprzedstawienie deklaracji podatkowej, musi liczyć się z odpowiedzialnością karną skarbową. W przypadku, gdy skutkuje to uszczupleniem podatku, może to być klasyfikowane jako przestępstwo skarbowe.
Osoba oskarżona o przestępstwo skarbowe może spodziewać się nałożenia grzywny. Może ona sięgać maksymalnie do 720 stawek dziennych. W najcięższych przypadkach grozi jej kara pozbawienia wolności do 5 lat lub obie kary jednocześnie. Wysokość kary zależy od wartości szkody wyrządzonej państwu.
Stawka dzienna to minimum 1/30 minimalnego wynagrodzenia, nie mogąca przekroczyć 400-krotności tej kwoty. Od 1 stycznia 2024 roku stawka dzienna wynosi od 141,40 zł do maksymalnie 56 560 zł, a od 1 lipca 2024 roku wzrośnie odpowiednio do 143,33 zł do 57 332 zł.
Dla osób, których zaległości podatkowe nie przekraczały pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w terminie składania deklaracji PIT, przewidziane są niższe kary.
