Katarzyna Tadla
W 2025 roku wprowadzono istotne zmiany w Kodeksie pracy, które wpływają na ochronę pracowników przed zwolnieniem. Poniżej przedstawiamy kluczowe grupy pracowników objętych szczególną ochroną oraz warunki, jakie muszą spełniać.
Pracownicy w wieku przedemerytalnym
Zgodnie z art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego. Może pod warunkiem że okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. W praktyce oznacza to:
- Kobiety: Ochrona rozpoczyna się w wieku 56 lat (4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat).
- Mężczyźni: Ochrona rozpoczyna się w wieku 61 lat (4 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat).
Przykład: Jeśli pracownica ukończyła 56 lat w styczniu 2025 roku, od tego momentu jest objęta ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę aż do osiągnięcia wieku emerytalnego.
Wyjątki od ochrony:
- Ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych: Pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia (tzw. dyscyplinarka) w przypadku ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych.
- Likwidacja lub upadłość pracodawcy: Ochrona nie obowiązuje w przypadku likwidacji zakładu pracy lub ogłoszenia jego upadłości.
- Nabycie prawa do renty: Jeśli pracownik uzyska prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, ochrona przed wypowiedzeniem nie ma zastosowania.
Kobiety w ciąży i pracownicy na urlopach związanych z rodzicielstwem
Kodeks pracy zapewnia szczególną ochronę dla:
- Kobiet w ciąży: Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży. Może jeśli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownicy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę.
- Pracowników na urlopach macierzyńskich, ojcowskich, rodzicielskich i wychowawczych. W okresie korzystania z tych urlopów pracownik jest chroniony przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy o pracę.
Nowość 2025: Wydłużenie urlopu macierzyńskiego dla rodziców dzieci urodzonych przedwcześnie lub z niską masą urodzeniową. Dłuższy urlop macierzyński oznacza również dłuższy okres ochrony przed zwolnieniem.
Pracownicy korzystający z nowego urlopu opiekuńczego
W 2025 roku wprowadzono nowy, 5-dniowy urlop opiekuńczy, przysługujący pracownikom w celu zapewnienia opieki lub wsparcia dla członka rodziny lub osoby zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, wymagającej znacznej opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Od dnia złożenia wniosku o udzielenie tego urlopu do dnia jego zakończenia pracownik jest chroniony przed rozwiązaniem umowy o pracę.
Działacze związkowi
Członkowie zakładowych organizacji związkowych są objęci ochroną przed zwolnieniem na mocy ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z takim pracownikiem bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej.
Zmiany w Kodeksie pracy – Sygnaliści
W związku z implementacją dyrektywy unijnej o ochronie sygnalistów, w 2025 roku wprowadzono przepisy chroniące pracowników zgłaszających nieprawidłowości w miejscu pracy. Pracodawca nie może podjąć działań odwetowych wobec pracownika, który w dobrej wierze zgłosił naruszenie prawa w firmie.
Zmiany w Kodeksie pracy – Podsumowanie
W 2025 roku Kodeks pracy wprowadził szereg zmian mających na celu wzmocnienie ochrony pracowników przed nieuzasadnionym zwolnieniem. Pracodawcy powinni zwrócić szczególną uwagę na nowe regulacje, aby zapewnić zgodność z obowiązującym prawem i uniknąć potencjalnych sporów sądowych.
